W siódmym odcinku serii poświęconej narodzinom przemysłu okrętowego w Polsce i jego historii w latach 1945 - 2000, opowiadamy o dynamicznym rozwoju Stoczni Gdańskiej w latach 50. ub. wieku.
Poprzedni odcinek: Budowa statków - rok 1951 - 52
Lata 1950 - 55
W latach 1953-1955 Stocznia Gdańska podwoiła produkcję: zwodowała 33 kadłuby i przekazała armatorom 35 statków. Wśród nich, oprócz masowców B31, były trawlery B10 budowane w serii aż 89 jednostek. Trzeba podkreślić, że działalność stoczni w okresie lat 1950-1955 miała dwa oblicza. Pierwszym było samo wykonywanie planów, co miało priorytetowe znaczenie. Drugim i mniej już ważnym - był rachunek ekonomiczny. Mimo to nie zaprzestano modernizowania stoczni i wprowadzania do produkcji nowych typów statków.
Właśnie prognozy na stały wzrost eksportu statków rybackich zadecydowały o utworzeniu w 1955 r. ośrodka ich budowy nazwanego wydziałem K-5. Z powodzeniem zastosowano tam w 1956 r. nowoczesną technologię budowy trawlera typu B14, opartą na potokowo-pozycyjnym wykonywaniu bloków i ich taktowym montażu w kadłub. Pierwszą z tej serii jednostkę oddano do eksploatacji 31 maja 1957 r. Do końca lutego 1961 r. przekazano armatorom z Polski i ZSRR 45 statków tego typu.
Także w połowie lat pięćdziesiątych pod kierunkiem mgr inż. Jerzego Pacześniaka podjęto projektowanie drobnicowca o nośności 10 000 ton. Ze statkiem tym wiązano duże nadzieje, oczekiwały na niego też Polskie Linie Oceaniczne i armatorzy z ZSRR. W styczniu 1955 r. położono stępkę pod prototypowy drobnicowiec typu B54, zwany popularnie "dziesięciotysięcznikiem". Jesienią 1955 r. uroczyście kadłub zwodowano, a 31 października 1956 r. ukończony statek Marceli Nowotko przekazano Polskim Liniom Oceanicznym w Gdyni.
Po zakończeniu budowy trawlerów parowych B14 Stocznia Gdańska wykonała następny krok w kierunku budowy nowoczesnych statków rybackich. Były nimi trawlery przetwórnie typu B15 o nośności 1200 ton. Głównym projektantem, uznanych wówczas za jedne z najnowocześniejszych na świecie statków, był mgr inż. Włodzimierz Piltz. Prototypową jednostkę oddano do służby 31 marca 1960 r., a do końca 1967 r. zbudowano ich łącznie 30 sztuk, w tym część dla polskiego przedsiębiorstwa "Dalmor".
Statki te powstawały na rozbudowanym terenie wydziału K5, który po rozbudowie w 1961 r. otrzymał nazwę Zakład Budowy Statków "C". Rok 1961 w Stoczni Gdańskiej był też przełomowy, gdyż liczba zbudowanych wtedy motorowców była już wyższa od liczby przekazanych do eksploatacji parowców.
Ostatnim sukcesem stoczni w budowie statków o napędzie parowym była dostawa jedenastu baz śledziowych typu B62 o nośności 9300 ton dla ZSRR. Był to dwuśrubowy statek, którego napęd stanowiły dwie maszyny parowe, tłokowe z turbinami na parę odlotową o mocy po 2500 KM każdy. Głównym projektantem tych skomplikowanych jednostek był mgr inż. Janusz Staszewski.
Unikatową w najnowszych dziejach Stoczni Gdańskiej była produkcja zbiornikowców B70 o nośności 19 000 ton. Drugi z serii pięciu tego typu statków Bałakława, zwodowany w 1961 r. zawierał pierwszą milionową tonę nośności statków wodowanych w tej stoczni po 1945 r.; złożyło się na nią 308 statków.
Wzrost potencjału produkcyjnego Stoczni Gdańskiej umożliwił modernizacje pochylni, których w 1960 r. było dziesięć. Dzięki temu w 1960 r. zwodowano 32 kadłuby o łącznej nośności 207 200 ton (173 476 BRT), co uplasowało ten zakład na piątym miejscu wśród stoczni światowych.
Ciąg dalszy – za tydzień...
Dr Jerzy Litwin
Autor jest wybitnym polskim muzealnikiem i historykiem okrętownictwa, specjalistą historycznego budownictwa okrętowego i tradycyjnego szkutnictwa. Opublikował wiele prac poświęconych zagadnieniom morskim, muzealnym i modelarstwu. Od roku 2001 jest dyrektorem Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.
Wszystkie odcinki cyklu "Z historii stoczni i przemysłu okrętowego w Polsce" znajdują się w dziale: www.portalmorski.pl/stocznie/historia
***
Tekst i fotografie pochodzą z książki: „Polski przemysł okrętowy 1945 – 2000” wyd. przez Okrętownictwo i Żegluga Sp. z o.o. (TEMAT Sp. z o.o.).
© Copyright by TEMAT Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Materiał ten nie może być kopiowany, publikowany i rozprowadzany w żadnej formie bez zgody TEMAT Sp. z o.o.
USD
EUR
CHF
GBP