Kaliningrad (przed drugą wojną światową Królewiec, po wojnie zaś baza sowieckich wojsk) nie pojawia się często w debacie publicznej w Polsce. Jeśli już, to jako rosyjska, w domyśle – niebezpieczna, enklawa w Unii Europejskiej. Tymczasem, graniczący z naszym krajem obszar zasługuje na coś więcej.
Tym „czymś więcej” na pewno jest najnowsza książka prof. Tadeusza Palmowskiego, wybitnego geografa z Uniwersytetu Gdańskiego, „Kaliningrad – szansa czy zagrożenie dla Europy Bałtyckiej?”. To pierwsza w Polsce monografia o charakterze geograficzno-ekonomicznym poświęcona Obwodowi Kaliningradzkiemu.
Praca prof. Palmowskiego to kompendium wiedzy na temat naszego rosyjskiego sąsiada. Tym bardziej cenne, że prezentując temat autor nie ograniczył się do wizyt w bibliotekach czy udziału w konferencjach naukowych. Prof. Palmowski zna Obwód Kaliningradzki także z autopsji, bywając w nim przynajmniej kilka razy w roku.
I to widać. Jego książka to niemal encyklopedia wiedzy na temat Kaliningradu i okolic, zaskakująca nieraz mało znanymi faktami. Lektura tej pracy to jak odkrywanie nieznanego, egzotycznego lądu, który jest tuż za miedzą, ale o którego istnieniu nie mamy bladego nawet pojęcia.
Jak na monografię z prawdziwego zdarzenia przystało, znajdziemy w niej przegląd wszystkich tematów dotyczących Obwodu Kaliningradzkiego. Jest mowa o historii, warunkach naturalnych, ustroju, ludności, ekonomii, infrastrukturze i problemach wewnętrznych tego obszaru. Możemy poznać politykę Rosji i Unii Europejskiej wobec Obwodu oraz jego miejsce w Europie Bałtyckiej (przez które autor rozumie terytorium lądowe gospodarczo związane z Bałtykiem).
Profesor zastanawia się też nad przyszłością Kaliningradu, stopniem jego militaryzacji, w aneksie zaś pisze o zamieszkującej go Polonii. Dla miłośnika morza szczególnie ciekawe będą informacje o portach, handlu morskim, rybołówstwie, turystyce Obwodu i stacjonującej tam Flocie Bałtyckiej.
Choć publikacja ma charakter naukowy, zapewniamy, że napisana została przystępnym językiem, do „przełknięcia” przez nawet mniej wyrobionych czytelników. Całość uzupełniają liczne ilustracje – mapki, wykresy i tabelki. Dzięki nim jest ona jeszcze bardziej „przyjazna”.
W tytule książki prof. Palmowski stawia pytanie czy Kaliningrad jest szansą czy zagrożeniem dla Europy Bałtyckiej? W konkluzjach zamieszczonych na jej końcu pisze tak: „Obecne przemiany zachodzące nad Pregołą (rzeką płynącą przez Obwód – red.) napawają sporą nadzieją, w mniejszym stopniu niepokojem. Współczesny, należący do Rosji Kaliningrad znajduje się w stanie ciągłych przemian prawie we wszystkich dziedzinach życia. Odcięty przez dziesięciolecia od świata, obecnie energicznie nadrabia dotychczasowe zaniedbania gospodarcze i kulturalne. Próba odcięcia miasta od jego przeszłości zakończyła się niepowodzeniem. Na naszych oczach powraca ono do swoich korzeni, chociaż o odmiennym rodowodzie państwowym i etnicznym”.
Uważnie obserwujmy te zmiany. We własnym (polskim) interesie. A zacznijmy od lektury książki prof. Palmowskiego.
„Kaliningrad – szansa czy zagrożenie dla Europy Bałtyckiej? Monografia społeczno-gospodarcza”, Tadeusz Palmowski, Uniwersytet Gdański, Wydawnictwo Bernardinum (www.bernardinum.com.pl), str. 352
PortalMorski.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.