W dniach 19 i 20 października unijni komisarze do spraw rybołówstwa podejmą decyzję o przyszłorocznych planach połowowych na Morzu Bałtyckim. Znamy już wstępne rekomendacje, jakie komisarzom przedstawili naukowcy z ICES (Międzynarodowa Rada Badań Morza).
Ograniczane od 2019 roku połowy dorszy i śledzi to problem, z którym borykają się polscy rybacy zarówno ci komercyjni jak i wędkarze rekreacyjni.
Już w połowie 2019 roku wprowadzono zakaz połowu dorszy na Bałtyku wschodnim. Zakaz utrzymano do końca 2019 roku a później, zgodnie z ubiegłoroczną decyzją Komisji Europejskiej przedłużono go na 2020 rok.
Ograniczenia te w połączeniu z pandemią coronawirusa spowodowały wielkie zamieszanie w środowisku rybackim. Generalnie polska flota rybacka nie poławiała od marca do końca sierpnia. Morscy wędkarze rekreacyjni całkowicie odstawili swoje jednostki na cumy. Co ważne, pieniądze za przestoje w połowach ryb obiecywane od marca dotarły do rybaków dopiero na początku października.
W przypadku rybaków były to pieniądze za czasowe (około 213 dni) wstrzymanie połowów. Kwoty, jakie otrzymali wynoszą od 150 do 300 tys zł w zależności od długości kutra.
Wędkarze morscy, aby otrzymać kwotę około 200 tysięcy złotych musieli zadeklarować przekwalifikowanie kutra wędkarskiego do innych prac (np rejsy turystyczne) lub podjąć decyzję o jego złomowaniu.
Dorsz
Niestety 2021 rok nie będzie na naszych rybaków lepszy. Wiadomo już, że stado dorsza na Bałtyku Wschodnim nie odbudowało się i nadal zalecane będzie całkowite ograniczenie połowów dorszy z wyłączeniem przyłowu i połowów naukowych.
Według szacunków ICES od poprzedniego roku odnotowano dalszy spadek biomasy, w związku z czym ICES ponownie zaleciła połowy na poziomie zerowym w 2021 roku. Podobnie jak w zeszłym roku ustalenie zerowego połowu zdławiłoby jednak większość́ połowów na obszarze Morza Bałtyckiego - czytamy w opinii jaką naukowcy przekazali Komisji Europejskiej.
W maju 2020 r. ICES przedstawiła zaktualizowaną opinię dotyczącą poziomów przyłowów dorsza atlantyckiego w innych połowach. Na podstawie rekomendacji z 2019 roku komisja proponuje ustalenie połowu ograniczonego do nieuniknionych przyłowów w innych połowach, z wyjątkiem połowów w celach wyłącznie naukowych.
Na podstawie tej opinii naukowej Komisja proponuje ustalenie uprawnień́ do połowów na poziomie odpowiadającym poziomowi przyłowu wynoszącemu 20 %.
Ponadto, biorąc pod uwagę̨ stan stada dorsza atlantyckiego we wschodniej części Morza Bałtyckiego oraz opinię ICES, zgodnie z którą zamkniecie tarlisk może przynieść́ dodatkowe korzyści dla tego stada, Komisja proponuje utrzymanie letniego zamknięcia tarlisk, co nie dotyczy połowów w celach wyłącznie naukowych oraz określonych połowów przybrzeżnych na niewielką skalę i przy użyciu narzędzi biernych.
Komisja proponuje również̇ utrzymanie zakazu połowów rekreacyjnych w podrejonach 25 i 26, ponieważ̇ wielkość́ połowu byłaby znaczna w porównaniu z przyłowem.
Problematycznie wygląda również stan stada dorsza na zachodnich łowiskach bałtyckich. "Jeśli chodzi o stado dorsza atlantyckiego w zachodniej części Morza Bałtyckiego, ICES wskazała w zeszłym roku, że stan stada jest zagrożony i znów się̨ pogarsza" - czytamy w opinii.
Na rok 2021 Komisja proponuje zatem utrzymanie środków towarzyszących w niezmienionej formie w 2020 roku przy jednoczesnym dostosowaniu okresu zamknięcia w podrejonie 24 do okresu zamknięcia w podrejonach 25-26 (tj. w dniach 1 maja - 31 sierpnia) oraz ustalenie przyłowu wynoszącemu 20 %, z wyjątkiem połowów przybrzeżnych na niewielką skalę i przy użyciu narzędzi biernych, w przypadku których dodaje się̨ 100 %, gdyż̇ takie połowy nie są̨ objęte limitem połowowym.
Śledź
Według szacunków ICES wartość́ biomasy śledzia atlantyckiego w środkowej części Morza Bałtyckiego spadła poniżej poziomów stada zdrowego.
Według szacunków przy takim poziomie śmiertelności połowowej wartość́ biomasy powinna osiągnąć́ poziom powyżej poziomów stada zdrowego już̇ w 2021 r.
Międzynarodowa Rada Badań Morza (ICES) wskazała, że biomasa stada śledzia atlantyckiego w podrejonach 20-24 w zachodniej części Morza Bałtyckiego wynosi jedynie 48 % wartości odniesienia biomasy stada tarłowego.
W związku z tym ICES wydała w swojej rocznej opinii z dnia 29 maja 2020 r. opinię naukową, zgodnie z którą należy całkowicie zaprzestać́ połowów.
Dodatkowo naukowcy z ICES zauważyli w końcu, że ważne są także zależności między połowami poszczególnych gatunków ryb.
Zgodnie z opinią ICES przyłów dorsza atlantyckiego prowadzi się̨ w ramach połowów gładzicy. Ponadto szprot jest poławiany w połowach wielogatunkowych ze śledziem atlantyckim oraz stanowi pożywienie dla dorsza atlantyckiego. Tego typu zależności międzygatunkowe należy uwzględniać́ przy ustalaniu uprawnień́ do połowów gładzicy i szprota - stwierdzono w dokumencie naukowców z ICES.
Decyzje, które zapadną na posiedzeniu w dniach 19 i 20 października mogą być trudne, bo za każdym zakazem czy ograniczeniem połowów powinny popłynąć pieniądze pomocowe dla rybaków. O tych jednak jak na razie się nie mówi.
Jednym z pomysłów jest na przykład ponowne uruchomienie w tym okresie rozliczeniowym (2014-2021) złomowania jednostek rybackich. Miałoby się to jednak odbyć bez zwiększania wydatków unijnych jedynie przy pomocy posiadanych środków w poszczególnych krajach unijnych.
Nie znamy jednak żadnych szczegółów, które określałyby te działania.
Tekst i fot.: Hubert Bierndgarski
USD
EUR
CHF
GBP