UE musi działać natychmiast, aby zapewnić dostęp do czystych paliw

ECSA i A4E apelują do Komisji Europejskiej o przyspieszenie rozwoju i dostępności zrównoważonych paliw dla transportu morskiego i lotniczego.

Europejscy Armatorzy (ECSA) oraz Linie Lotnicze dla Europy (A4E) po raz kolejny zaapelowali do Komisji Europejskiej i państw członkowskich o zdecydowane działania mające na celu zwiększenie dostępności czystych, niedrogich paliw alternatywnych.

Według organizacji, jeśli Unia Europejska chce utrzymać konkurencyjność swoich sektorów transportowych oraz zrealizować cele klimatyczne, musi zapewnić inwestycje i wsparcie dla produkcji zrównoważonych paliw w Europie.

Pilna potrzeba przyspieszenia inwestycji

W apelu skierowanym do Komisji Europejskiej organizacje branżowe wskazały, że Plan Inwestycji w Zrównoważony Transport (Sustainable Transport Investment Plan – STIP) powinien być „ambitny i wiążący”, z jasno określonymi zobowiązaniami i harmonogramem działań. Celem ma być zapewnienie stabilnych dostaw ekologicznych paliw dla sektorów uznawanych za szczególnie trudne do dekarbonizacji – takich jak transport morski i lotnictwo.

ECSA podkreśla, że przyszłość europejskiej żeglugi i lotnictwa zależy od natychmiastowych decyzji w zakresie finansowania, infrastruktury i regulacji.

Wśród priorytetów wskazano konieczność:

• inwestowania przychodów z unijnego systemu handlu emisjami (ETS) w dekarbonizację transportu morskiego,
• wzmocnienia zdolności produkcyjnych paliw niskoemisyjnych w Europie,
• zapewnienia priorytetowego dostępu do czystych paliw dla żeglugi i lotnictwa,
• oraz uproszczenia procedur pozyskiwania środków z Funduszu Innowacji UE o budżecie 40 mld euro.

Luki inwestycyjne i potrzeba stabilizacji rynku

W poprzednich apelach ECSA i A4E wskazywały, że aktualny krajobraz regulacyjny Unii stwarza szansę na budowę silnej, europejskiej bazy przemysłowej zdolnej do produkcji ekologicznych paliw. Jednak, aby ten potencjał został wykorzystany, konieczne jest ograniczenie ryzyka inwestycyjnego i zapewnienie przewidywalności dla producentów.

Zdaniem organizacji, jednym z najważniejszych narzędzi ma być wdrożenie 40-procentowego obowiązku stosowania zrównoważonych paliw i technologii w sektorze transportu – zgodnie z założeniami ustawy o przemyśle zerowej emisji netto (Net-Zero Industry Act). Takie rozwiązanie pozwoliłoby producentom na planowanie inwestycji z długoterminową pewnością odbioru i stabilnym popytem.

ECSA i A4E postulują, by STIP wspierał nie tylko badania nad nowymi paliwami, ale również komercjalizację i skalowanie już istniejących rozwiązań – w tym biopaliw, e-metanolu, amoniaku oraz zrównoważonych paliw lotniczych (SAF). W ich ocenie, kluczowe jest zmniejszenie różnicy cen pomiędzy czystymi a konwencjonalnymi paliwami, co pozwoliłoby przyspieszyć inwestycje w infrastrukturę bunkrowania i dystrybucji.

Do debaty włączyła się również organizacja Transport & Environment (T&E), która we wrześniu 2025 roku opublikowała raport oceniający założenia STIP. Według T&E, plan powinien koncentrować się na wspieraniu paliw spełniających trzy kluczowe kryteria: zrównoważoności, skalowalności i europejskiego pochodzenia. Organizacja ta wskazuje, że tylko paliwa odnawialne pochodzenia niebiologicznego (RFNBO), czyli tzw. e-paliwa, spełniają wszystkie te warunki.

T&E podkreśla jednak, że aby europejskie projekty produkcji e-paliw mogły osiągnąć ostateczne decyzje inwestycyjne (FID) na czas i sprostać wymogom rozporządzeń REFuelEU Aviation oraz FuelEU Maritime, potrzebny jest mechanizm zapewniający stabilność przychodów (Revenue Certainty Mechanism – RCM). Jego brak grozi opóźnieniem projektów i utratą inwestycji na rzecz rynków pozaeuropejskich, zwłaszcza w Ameryce Północnej i Azji.

Finansowanie i infrastruktura paliw alternatywnych

Istotnym elementem przyszłej transformacji ma być Fundusz Infrastruktury Paliw Alternatywnych (AFIF), finansujący rozwój sieci zasilania dla transportu morskiego, lotniczego i drogowego. Z programu korzystają obecnie projekty w zakresie elektryfikacji portów, instalacji wodorowych oraz budowy terminali e-paliw.

T&E przypomina jednak, że obecne ramy finansowe AFIF wygasają w marcu 2026 roku, a Komisja Europejska nie przewiduje na razie kolejnych naborów. W związku z tym organizacja apeluje o przekazanie dodatkowych 1,5 miliarda euro z budżetu STIP, co pozwoliłoby na utrzymanie programu do końca perspektywy finansowej 2021–2027.

Mateusz Gibała