FORUM OKRĘTOWE pyta Zarząd ORLENU: kiedy polonizacja dostaw gazu LNG do Polski

18 czerwca br. roku odbyło się połączone posiedzenia Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego w Gdańsku i Pomorskiej Rady Przedsiębiorczości poświęcone strategii rozwoju Grupy Kapitałowej ORLEN i jej wpływu na gospodarkę regionu pomorskiego. Na spotkanie przybyli reprezentanci Pomorza w Sejmie i Senacie, samorządowcy oraz szerokie grono przedstawicieli kół gospodarczych regionu pomorskiego.

Zaproszony został także prezes Grupy Kapitałowej ORLEN S.A. jest Ireneusz Fąfara, który pełni tę funkcję od 11 kwietnia 2024 r. Niestety, ku ogromnemu rozczarowaniu zgromadzonych, w ostatniej chwili odwołał swój udział. Niemniej, uczestnicy postanowili odbyć spotkanie i przesłać swoje pytania do prezesa ORLENU na piśmie z prośbą o ustosunkowanie się do nich.

Dominującym tematem spotkania była problematyka związana z przejęciem spółki ENERGA S.A. przez ORLEN i skutkach tego przejęcia dla pomorskiej gospodarki, ale nie tylko. Jedno z pytań zadanych podczas spotkania przez Związek Pracodawców FORUM OKRĘTOWE dotyczyło polonizacji dostaw gazu LNG do Polski.

Przypomnijmy: początkowo za dostawy te odpowiadała spółka PGNiG i tam właśnie powstała obecnie realizowana koncepcja dostarczania LNG do naszego kraju. Po przejęciu PGNiG przez ORLEN w roku 2022, obecnie za dostawy błękitnego paliwa odpowiada ORLEN.

FORUM OKRĘTOWE w swoim liście zwróciło uwagę, iż w ostatnich latach Polska uniezależniła się od dostaw surowców energetycznych z Rosji, takich jak ropa naftowa i gaz ziemny, bez których żaden kraj nie może funkcjonować. Równocześnie jednak nasz kraj całkowicie uzależnił się od transportu morskiego, za pomocą którego niemal w całości te surowce energetyczne obecnie docierają do Polski.

Poprzez uruchomienie terminala gazowego LNG w Świnoujściu i spodziewany w roku 2028 start terminala FSRU w Gdańsku, Polska staje się jednym z najpoważniejszych odbiorców tego typu ładunku w Europie oraz dysponentem największych mocy przeładunkowych LNG na Bałtyku.

Dalej FORUM OKRĘTOWE podkreśliło, że w roku 2019 przyjęto błędną i szkodliwą z punktu widzenia interesów gospodarczych i bezpieczeństwa Polski koncepcję transportu gazu skroplonego LNG do Polski za pomocą statków, czarterowanych w tym celu od podmiotów zagranicznych. W tej chwili pieniądze za czarter tychże jednostek płyną szerokim strumieniem do kieszeni zagranicznego właściciela tychże statków, jednak nie ma najmniejszego powodu, aby strumień te nie został przekierowany do polskich armatorów – podkreślono.

Koncepcja czarterowania kluczowych dla bezpieczeństwa energetycznego Polski jednostek transportowych gazu LNG od podmiotu, nad którymi państwo polskie nie ma pełnej kontroli jest również niezwykle groźna z punktu widzenia bezpieczeństwa łańcucha dostaw surowców energetycznych do Polski. Standardowe umowy czarterowe zawierają bowiem klauzule wojenne, które uprawniają właściciela statku do odstąpienia od wykonania umowy czarterowej w sytuacji, gdy port docelowy znajduje się w strefie zagrożenia wojną. W efekcie, w razie zagrożenia rejonu Bałtyku działaniami wojennymi, kontrola handlowa nad dostawami realizowanymi przez statki obcych armatorów i pod obcymi banderami jest niewystarczająca i Polska może zostać bez dostaw strategicznych surowców energetycznych.

FORUM OKRĘTOWE podkreśliło, że w takiej sytuacji jedyną gwarancję bezpiecznych dostaw, daje realizacja przewozów statkami polskich armatorów i pod polską banderą, gdyż takie jednostki - niezależnie od klauzul zawartych w umowach handlowych - państwo polskie może przejąć do wykonywania zadań państwowych. Polskimi armatorami spełniającymi powyższe warunki są między innymi: Polska Żegluga Morska, Polskie Linie Oceaniczne i ORLEN Petrobaltic.

W świetle ogłoszonej niedawno koncepcji polonizacji gospodarki, polegającej na jak najszerszym udziale polskich podmiotów w przedsięwzięciach gospodarczych oraz programu „Polskie Morze” ogłoszonego przez premiera RP w trakcie Kongresu Morskiego w Szczecinie 15 maja 2025 roku, którego celem jest repolonizacja i intensywny rozwój gospodarki morskiej, w tym repolonizacja morskiej floty handlowej, FORUM OKRĘTOWE postanowiło jeszcze raz postawić w trakcie posiedzenia WRDS pytanie:

Czy Zarząd ORLEN S.A zamierza zrewidować obecną politykę transportu gazu skroplonego LNG do Polski, polegającą na czarterowaniu przeznaczonych do tego jednostek pływających od zagranicznych podmiotów i stopniowo zastąpić ją transportem, zlecanym polskim armatorom na statkach pod polską banderą? Jeżeli tak, prosimy o podanie ram czasowych planowanych zmian.

Do dziś Zarząd ORLENU nie odpowiedział na postawione pytanie. Zgodnie z informacją przedstawioną na posiedzeniu prezydium Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego 9 września 2025, Spółka ma przesłać stanowisko w tej sprawie do 27 października br.

Związek Pracodawców FORUM OKRĘTOWE i środowiska związane z gospodarką morską od lat wielokrotnie zwracały uwagę na konieczność polonizacji dostaw gazu LNG do Polski.

W przekazanym 26 listopada 2020 roku ówczesnemu rządowi dokumencie - a więc ponad rok przed atakiem Rosji na Ukrainę - FORUM OKRĘTOWE przestrzegało:

"Polska flota gazowców LNG uniezależniłaby nasz kraj od obcych przewoźników, co umocniłoby bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz ustabilizowało cenę transportu. Flota ta z natury rzeczy miałaby zabezpieczone długoterminowe zamówienia transportowe, co gwarantowałoby jej stabilność finansową i dalszą ewentualną ekspansję. Przez ostatnie kilkadziesiąt lat cieszymy się pokojem, który często usypia. Ale w razie wybuchu konfliktu, mogą nastąpić blokady szlaków i przejęcia jednostek. Zamawiając transport gazu LNG u obcych przewoźników, tak naprawdę nie mamy kontroli nad ruchem jego jednostek, co może w sytuacji konfliktu stwarzać ogromne ryzyko dla ciągłości dostaw do Polski. Posiadanie własnej floty gazowców LNG diametralnie tę sytuację zmieni.”

Jednocześnie w tym samym dokumencie Związek Pracodawców FORUM OKRĘTOWE zadeklarował pełną współpracę nad polonizacją dostaw surowców energetycznych do Polski, kluczowych dla bezpieczeństwa energetycznego naszego kraju.

Brak strategicznego myślenia i planowania w obszarze gospodarki morskiej ciąży nad polską klasą polityczną od początku przemian w roku 1989. Brakuje długoletniej strategii, stale przeglądanej i modyfikowanej do zmieniających się wyzwań. W świetle obecnych zagrożeń wojennych jest on szczególnie odczuwalny.

Przed nami szybko rosnące ryzyko wojenne – również na Bałtyku - i związane z nim zagrożenia. Również dla dostaw surowców energetycznych do Polski, bez których nasz kraj nie może funkcjonować.