W dniu 6 maja br. ruszyła rejestracja uczestników ŚWIATOWEGO ZJAZDU OKRĘTOWCÓW 2025 połączonego z obchodami Jubileuszu 80-lecia Instytutu Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej oraz 121. rocznicą powstania tej uczelni.
Zjazd odbędzie się w dniu 21 czerwca 2025 roku na terenie Politechniki Gdańskiej, początek o godz. 12:00. Rejestracji można dokonać wchodząc na stronę internetową wydarzenia, na której jest przekierowanie do systemu e-biletu:
==============================
Spotkanie okrętowców to nie tylko okazja do odświeżenia starych kontaktów i wspominanie dawnych dobrych czasów, ale również dyskusja o tym co aktualnie dzieje się na uczelni i jaka będzie jej dalsza przyszłość.
Jednym z tematów który rozpalił kilka lat temu gorącą dyskusję pracowników naukowych, studentów i absolwentów uczelni była zmiana godła i dewizy Politechniki Gdańskiej. Dyskusja ta trwa praktycznie do dziś i zapewne będzie jednym z tematów poruszanych w rozmowach w trakcie Zjazdu.
==============================
W dniu 23 stycznia 2013 Senat Politechniki Gdańskiej zatwierdził obecnie obowiązujące nowe logo uczelni w miejsce herbu funkcjonującego od roku 1989. Nie była to pierwsza zmiana znaku w 121 letniej historii naszej uczelni - otwartej w roku 1904 w czasie kiedy Gdańsk należał do Niemiec, przejętej w 1921 roku przez Wolne Miasto Gdańsk, a od roku 1945 przez Polskę.
Kolejne władze uczelni podążały za zmieniającymi się realiami politycznymi, a także ulegając niestety również przejściowemu z natury „duchowi czasów”. Jednak zmiana loga uczelni przeprowadzone w roku 2013 wywołały burzliwą dyskusję i protesty, a podziały które ta zmiana wprowadziła trwają do dziś. Przypomnijmy tylko chronologię wydarzeń.
Polytechnica Gedanensis - Patriae Marique Fidelis
W 1989 po odzyskaniu prze Polskę pełni suwerenności, ówcześnie kierujący uczelnią prof. Bolesław Mazurkiewicz wprowadził nowe logo uczelni. Przedstawiało ono dwa lwy trzymające herb uczelni z czterema symbolami: polskim orłem, kotwicą symbolizującą związek z morzem, godłem Gdańska i kaganek w zębatce symbolizujący, że jest to uczelnia techniczna. U jego dołu zawarta była sentencja przyjęta za dewizę uczelni - „Patriae Marique Fidelis” (Wierna Ojczyźnie i Morzu).
Piękne logo podbiło serca społeczności akademickiej.
Nadszedł „duch czasów”
W 2013 roku sprawujący władzę prof. Henryk Krawczyk, postanowił pójść z tak zwanym „duchem czasów” i zainicjował zmianę loga uczelni na obowiązujące do dziś. Usunięto z niego polskiego orła, kotwicę i kaganek oraz dotychczasową dewizę uczelni. Miało ono być – zdaniem jego pomysłodawców – prostsze, a przez to bardziej czytelne i rozpoznawalne.
Historię zmiany loga uczelni relacjonował przed laty portal trojmiasto.pl, rzetelnie przedstawiając intencje pomysłodawców jego zmiany, ale również opinię specjalisty od marketingu, który uznał je za kontrowersyjne, oraz druzgocące wręcz opinie czytelników, zamieszczone w dużej liczbie pod artykułem. W materiale zamieszczono oba loga. Link do artykułu poniżej:
www.trojmiasto.pl/wiadomosci/Politechnika-Gdanska-zmienila-logo-n67302.html
Bunt studentów
W odpowiedzi na zmianę loga, duża część studentów Politechniki Gdańskiej powiedziała „nie”. Założona przez nich grupa na Facebooku „Przeciwnicy nowego logo PG” liczyła 3 tys. osób. Link do artykułu opisujący racje obu stron sporu poniżej:
https://www.proto.pl/aktualnosci/politechnika-gdanska-zmienia-logo-studenci-sie-buntuja
Marsz z „duchem czasów”
Kontynuując marsz z „duchem czasów” rektor Henryk Krawczyk poszedł krok dalej i w roku 2015 na jego wniosek Senat PG zatwierdził nową dewizę uczelni: „Historia mądrością – przyszłość wyzwaniem”.
W odpowiedzi Stowarzyszenie Absolwentów Politechniki Gdańskiej zaapelowało o powrót do jej wcześniejszej wersji. Pełna wersja apelu wraz z uzasadnieniem znajduje się na stronie 39 „Pisma PG”, do którego link poniżej:
https://pg.edu.pl/documents/1152961/52090562/201705.pdf
Jego autorzy zarzucili w nim między innymi banalność i niespójność logiczną nowej dewizy.
Ich wątpliwości podzielił wybitny polski językoznawca prof. Jerzy Bralczyk, który stwierdził, że „ani historia z przyszłością, ani mądrość z wyzwaniem nie wchodzą w pary, nie można ich zestawiać ani w podobieństwie, ani w kontraście”.
Motywy, które skłoniły do wprowadzenia nowej dewizy prof. Krawczyk wyłożył w roku 2017 roku na łamach "Pisma PG" - wówczas już jako były rektor uczelni” – uzasadniając, że dewiza Wierna ojczyźnie i morzu dla obcokrajowców „nie tylko może być niezrozumiała, ale przez zawarty w niej brak otwartości napawać wręcz niepokojem, co w konsekwencji może osłabiać współpracę z zagranicą”. Pełne uzasadnienie prof. Krawczyka zamieszczone jest na stronie 16 wyżej wymienionego pisma, do którego link poniżej:
https://pg.edu.pl/documents/1152961/52090562/201706_2.pdf
Plebiscyt miał rozstrzygnąć spór
W odpowiedzi na krytyczne głosy i trwający spór, w roku 2019 ówczesny rektor Politechniki Gdańskiej prof. Jacek Namieśnik otworzył furtkę do powrotu dawnej dewizy uczelni, ogłaszając elektroniczny plebiscyt, który miał rozstrzygnąć spór.
Do członków społeczności akademickiej wysłano 18 284 zaproszeń do udziału w ankiecie, w którym dano wybór jednej spośród dwóch przedstawionych propozycji:
- Dewizę Wierna ojczyźnie i morzu (łac. Patriae marique fidelis)
- Dewizę Historia mądrością – przyszłość wyzwaniem (ang. History is wisdom, future is challenge)
W głosowaniu wzięło udział zaledwie 4006 uczestników, czyli niecałe 22 proc. zaproszonych, jednak jego wynik uznano za wiążący. Spośród głosujących blisko 72 proc. poparło nową wersję dewizy i została ona wpisana do statutu Politechniki Gdańskiej.
Linki do artykułów opisujących te epizody sporu poniżej:
https://polishscience.pl/pl/historia-madroscia-przyszlosc-wyzwaniem-dewiza-politechniki-gdanskiej
Absolwenci Politechniki Gdańskiej wykluczeni z konsultacji
Cieniem na przeprowadzonym plebiscytem położyło się wykluczenie z niego wielotysięcznej rzeszy absolwentów Politechniki Gdańskiej. Społeczność akademicka to nie tylko pracownicy naukowi i studenci aktualnie pracujący i studiujący na uczelni, ale również ogromna rzesza absolwentów, silnie związanych emocjonalnie z uczelnią i czujących się jej częścią. Pominięcie ich w konsultacjach było niestety błędem.
Podkreślanie otwartości nowej dewizy w porównaniu do jej starszej wersji, z jednoczesnym wykluczeniem z procesu konsultacyjnego znacznej grupy zainteresowanych, nie zażegnało trwającego sporu. Wprost przeciwnie - utrwaliło go, a dyskusje trwają do dziś, i wrócą zapewne na zbliżającym się Zjeździe.
Alma Mater – Matka Karmiąca
Spór związany ze zmianą loga i dewizy uczelni ma jeden pozytywny aspekt – pokazuje jak silny jest związek emocjonalny wielu absolwentów z Politechniką Gdańską. Związek ten nie kończy się wraz odebraniem dyplomu uczelni.
Fraza 'Alma Mater' używana do określenia uczelni wyższej, w dosłownym tłumaczeniu z łaciny znaczy 'Matka Karmiąca'. Używanie jej ma swoje korzenie w średniowieczu, a odnosiło się do uniwersytetów, które były postrzegane jako instytucje kształcące - podobne do rodziny, tyle że karmiącej wiedzą i kształtującej.
Studia to nie tylko zdobywanie wiedzy, ale również emocjonalny związek ze swoją Alma Mater, na której spędza się najpiękniejsze lata swojego życia, związane z wchodzeniem w dorosłość. Zdobyta na niej wiedza towarzyszy nam przez całe życie zawodowe. Tworzą się przyjacielskie związki, często utrzymywane później przez lata. Uczelnia wywiera trwały wpływ na nasze życie.
Ktoś powiedziałby, że herb i dewiza Politechniki Gdańskiej, o które toczy się spór, to tylko symbole. Pokazuje jednak jak bardzo są one ważne. Niefortunny sposób ich zmiany - decyzje podjęte przez ówczesne władze uczelni wprowadzano bez szerszych konsultacji, a następnie przyjęto taktykę na przeczekanie protestów - był najgorszym z możliwych sposobów jej wdrożenia. Utrwalił podziały i spór, który jest żywy do dziś.
Czy jest szansa na trwałe jego zakończenie? To bardzo dobre pytanie do obecnych władz uczelni, które mają szerokie pole manewru i niczym nie związane ręce – wszak to nie one wprowadzały nowe logo i dewizę, które doprowadziło do podziałów i sporu.
Będzie to zapewne również tematem rozmów i dyskusji w trakcie Światowego Zjazdu Okrętowców, który odbędzie się 21 czerwca br. na Politechnice Gdańskiej.
Ireneusz Karaśkiewicz - dyrektor Biura Związku Pracodawców FORUM OKRĘTOWE