Jeżeli port morski nie ma dogodnego połączenia z dalekim zapleczem lądowym, jego szanse na rozwój są niewielkie. Od dawna zdaje sobie z tego sprawę Gdynia i zdecydowanie od lat zabiega o zapewnienie sobie - i przy okazji Gdańskowi - takiego skomunikowania. Obydwa porty współdziałają w tym zakresie, a do pomocy angażują miasta i gminy z centrum kraju, zdecydowanie zmierzając do utworzenia strefy rozwojowej szlaku przewozowego Bałtyk - Adriatyk (BAC, The Baltic - Adriatic Corridor) w Polsce. W powstaniu takiej trasy pożytek dla siebie widzi też Skandynawia.
Już w 2005 roku miasta partnerskie Gdynia i Karlskrona podpisały na pokładzie promu Lion Ferry "Deklarację w sprawie utworzenia Union of TEM Cities w Szwecji i Polsce" (w sprawie utworzenia związku miast transeuropejskiej autostrady). Wtedy też powstał w Polsce Związek Miast Autostrady Północ - Południe, przekształcony potem w Stowarzyszenie Miast Autostrady Bursztynowej, któremu przewodniczy Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.
Łącznik między morzami
BAC, czyli The Baltic -Adriatic Corridor - łącznik między morzami - ma przebiegać, w oznaczony numerem szóstym, międzynarodowym, transeuropejskim korytarzu transportowym wytyczonym ze Skandynawii, przez Bałtyk, Trójmiasto, środek Polski i prowadzącym aż na południe Europy. Na razie istnieje tylko na mapach i to zaledwie naszkicowany, bez precyzyjnego wskazania jego przebiegu, szerokości. Składa się z projektowanych, modernizowanych i częściowo już wykonanych, autostrad: morskiej, lądowych, a także magistrali kolejowych. O jego przebiegu oraz korzyściach, które mogą wyniknąć z jego praktycznego zaistnienia, mówiono niedawno w Gdańsku, podczas ogólnopolskiej konferencji poświęconej kreowaniu strefy rozwojowej korytarza transportowego Bałtyk-Adriatyk (BAC, The Baltic -Adriatic Corridor) w Polsce. Korytarz ów ma służyć przed wszystkim transportowi intermodalnemu, czyli przewozowi ładunków różnymi rodzajami transportu (np. koleją, rzekami, samochodami, samolotami), ale przy wykorzystaniu tylko jednego "opakowania"-tej samej jednostki ładunkowej na całej trasie, np. kontenera lub - wymiennego nadwozia.
Krok po kroku
O tym, żeby taki szlak transportowy już w praktyce zacząć tworzyć, postanowiono w ubiegłym roku w Brukseli. Tam 6 października stosowną deklarację podpisali reprezentanci 14 regionów z Polski, Czech, Słowacji, Austrii i Włoch. To międzynarodowe uzgodnienie dotyczy utworzenia i rozwoju kolejowego korytarza transportowego Bałtyk -Adriatyk. Szlak żelazny ma przebiegać na trasie: Gdynia/Gdańsk - Warszawa - Katowice-Brno-Wiedeń/Bratysława -Graz-Wenecja/Ravenna-Bolonia. Polskimi sygnatariuszami tego porozumienia są województwa: pomorskie, warmińsko-mazurskie, mazowieckie, łódzkie, śląskie.
3 grudnia ubiegłego roku podpisana została przez przedstawicieli 9 regionów UE Deklaracja w sprawie budowy autostrady Gdańsk - Brno - Wiedeń (projekt priorytetowy TEN-T nr 25). W deklaracji napisano, że ta trasa wesprze rozwój następnych regionalnych projektów transportowych i multimodalnych transportowych hubów, np. lotnisk. Wśród sygnatariuszy znalazły się województwa: pomorskie, kujawsko-pomorskie, łódzkie, śląskie, a poza Polską: Kraj Morawsko - Śląski, Kraj Ołomuniecki, Kraj Południowo-morawski, Dolna Austria i Wiedeń.
Wymierne korzyści
- VI Europejski Korytarz Transportowy umożliwi nam wyjście ze strefy peryferyjnej -stwierdza Ryszard Toczek, naczelnik Biura Rozwoju Miasta Gdyni, dyrektor Biura Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej, członek zarządu Pomorskiego Klastra Morza i Zlewiska Wisły.
Korzyści z istnienia korytarza są dla Trójmiasta ewidentne. Na razie, niestety, naszym największym portem przeładunku kontenerów jest Hamburg w Niemczech. To on zgarnia korzyści, na przykład z opłat celnych. Tym bardziej więc powinniśmy dążyć do wzmocnienia powiązania trójmiejskich portów z ich zapleczem kontynentalnym.
Port w Gdyni jest przystosowywany do przyjmowania coraz większych statków. Także pasażerskich. Powstanie tam nowy terminal promowy - wynika z informacji, które podczas spotkania w Gdańsku przekazał Michał Gogół z Zarządu Morskiego Portu Gdynia. Niewykluczone, że port zajmie nowe tereny na Zatoce Gdańskiej, czyli rozbuduje się na wodzie.
Zdaniem Ryszarda Toczka, znaczenie korytarza VI - jako trasy ekspansji gospodarczej krajów skandynawskich na Europę środkowowschodnią i po-łudniową-wykazałokilkapol-sko-szwedzkich projektów współpracy. Ich animatorami były organizacje SMAB i Baltic-Link Association powstały z Union of TEM Cities z siedzibą w Karlskronie. Oba stowarzyszenia są też inicjatorami przekształcenia trasy komunikacyjnej (przez Bałtyk) Karlskrona -Gdynia w autostradę morską, co znacznie usprawni obsługę pasażerów i ładunków.
Skupianie różnych benefi-cjentów przyszłego korytarza Bałtyk - Adriatyk jest szczególnie widziane na Pomorzu. Duża w tym zasługa Pomorskiego Klastra Morza i Zlewiska Wisły, mającego siedzibę w Gdyni, a powstałego także z inicjatywy miasta i SMAB.
Morskie autostrady
W ramach przyjętej przez Komisję Europejską polityki transportowej za autostrady morskie mogą być uznawane ważne europejskie szlaki, w tym także w rejonie Bałtyku. Autostrada morska pomiędzy Gdynią i Karlskrona stanowi morski odcinek VI korytarza transportowego.
- Partnerami wspierającymi projekt "Autostrady Morskiej Karlskrona - Gdynia" są między innymi porty: Gdynia i Karlskrona, operatorzy transportowi: PKP Cargo SA, Spedcont Spedycja Polska, Stena Rail, Stena Line, AlwexAB, Karlskrona Stevedoring CompanyAB; urzędy i instytucje: Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gmina Gdynia, Urząd Morski w Gdyni, Instytut Morski w Gdańsku, Akademia Morska w Gdyni, Gmina Karlskrona, Gmina Vaxjo, Gmina Alvesta, Region Blekinge, Swedish National Raił Administration; Stowarzyszenia i organizacje: Polska Izba Spedycji i Logistyki, Stowarzyszenie Miast Autostrady Bursztynowej, Szwedzkie Stowarzyszenie Baltic Link (odpowiednik polskiego Stowarzyszenia Miast Autostrady Bursztynowej) -informował Michał Gogół z Zarządu Morskiego Portu Gdynia, podczas spotkania w sprawie budowy korytarza Bałtyk -Adriatyk, zorganizowanego w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego.
W ramach projektu Autostrada Morska Gdynia - Karlskrona przewiduje się realizację szeregu inwestycji w celu usprawnienia przewozów towarowych pomiędzy krajami skandynawskimi a Europą środkową i południową. Projekt ten koncentruje się na usprawnieniu istniejącego morskiego połączenia oraz rozwoju transportu intermodalnego w celu umożliwienia przeniesienia części przewożonych ładunków z dróg na kolej, aby zmniejszyć obciążenie dróg. Projekt Autostrady Morskiej zakłada zarówno inwestycje w infrastrukturę obu portów, jak też inwestycje infrastrukturalne w głębi kraju, co ma przyczynić się do usprawnienia przepływu ładunków w całym łańcuchu transportowym. Na nową Autostradę Morską Karlskrona -Gdynia składać się mają m.in. następujące obiekty: nowy terminal intermodalny wraz z centrum logistycznym w Alvesta, w Szwecji; modernizacja coast to coast line - trasy kolejowej, łączącej Karlskronę z Goteborgiem, w części pomiędzy Emmaboda a Karlskrona; inwestycje w terminal promowy w porcie Karlskrona wraz z towarzyszącymi, dotyczącymi dostępu kolejowego i drogowego do portu oraz ekologicznych źródeł dostarczania energii elektrycznej dla promów; budowa infrastruktury portowej do obsługi promów morskich wraz z dostępem drogowym i kolejowym w porcie Gdynia.
- Także port w Gdańsku rozwija się bardzo szybko - mówi Julian Skelnik, przewodniczący Organizacji Portów Bałtyckich BPO, wiceprzewodniczący EPSO (Europejskiej Organizacji Portów Morskich), dyrektor Pionu Marketingu i Rozwoju Zarządu Morskiego Portu Gdańsk. Podstawowym towarem przeładunkowym w Gdańsku jest ropa naftowa i paliwa - głównie w Porcie Północnym, czyli zewnętrznym. Kiedyś duże znaczenie miał węgiel. Coraz bardziej wzrasta liczba przeładowywanych kontenerów. W Gdańsku zanotowano znaczne zwiększenie ich przewozów, mimo że w innych portach bałtyckich kontenerowych ładunków ubyło w ostatnim roku. Terytorium gdańskiego portu morskiego zostanie jeszcze bardziej powiększone. Tam, gdzie teraz są ogródki działkowe, powstanie centrum logistyczne. W sąsiedztwie planowana jest elektrownia węglowa.
Średniowieczna tradycja
Warto wiedzieć, że połączenia handlowe północ - południe, przebiegające przez nasz kraj, mają tradycję, liczącą nawet kilka tysięcy lat. Już bowiem w starożytności istniały szlaki bursztynowe, przynajmniej częściowo pokrywające się ze współczesną trasą autostrady Al.
- Ten korytarz transportowy istniał już w średniowieczu -mówi Michał Graban, koordynator działań zmierzających do tworzenia Korytarza transportowego Bałtyk - Adriatyk, główny specjalista Departamentu Rozwoju Gospodarczego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego. - Teraz może zmienić Polskę z kraju lądowego w morski.
Co dalej z korytarzem Bałtyk - Adriatyk? Wiele zależy od polskich samorządów. Być może niebawem zostanie podpisana następna deklaracja, dotycząca przebiegu trasy transportowej przez teren naszego kraju.
Kazimiera Netka
Porty, logistyka
Korytarz transportowy Bałtyku
20 maja 2010 |
Źródło:
USD
EUR
CHF
GBP