Pośrednictwo pracy dla marynarzy – jakie obowiązki winien spełnić pośrednik by zapewnić marynarzom bezpieczne zatrudnienie zagranicą (Konwencja MLC 2006) Część II
Wstęp
W pierwszej części niniejszego artykułu pominięto regulacje dotyczące Konwencji o Pracy na Morzu (MLC 2006) przez wzgląd na obszerność regulacji zawartych w tym akcie. Pomimo, iż dnia 20 sierpnia 2013 roku wprowadzono Konwencję o Pracy na Morzu MLC 2006 należy pamiętać, iż wszystkie konwencje opisane w I Części artykuł pozostają dalej w mocy. Zgodnie z treścią Preambuły Konwencji została ona sporządzona w celu stworzenia jednolitego, spójnego aktu prawnego zawierającego w sobie w możliwie najszerszym zakresie wszystkie aktualne normy istniejących międzynarodowych konwencji i zaleceń dotyczących pracy na morzu, jak również podstawowych zasad, które zawarte zostały w innych międzynarodowych konwencjach.
Skutki wejścia w życie Konwencji
Artykuł X Konwencji przewiduje skutki wejścia jej w życie, a mianowicie Konwencja rewiduje wymienione w nim Konwencje, co oznacza ponowną ocenę tych aktów prawnych w celu ich zmiany albo usystematyzowania. Co ważne Konwencja MLC nie uchyla żadnych postanowień rewidowanych Konwencji. Ma ona jedynie na celu stworzenie jednego usystematyzowanego aktu mającego na celu ochronę pracy na morzu.
Obecnie brak jest przepisów wykonawczych na gruncie prawa polskiego regulujących stosowanie Konwencji dlatego celowym i zasadnym jest powoływanie się na wykładnię Konwencji, które zostały nią zrewidowane. Tym bardziej, że postanowienia te niemalże w całości są tożsame.
MLC 2006 poddaje rewizji następujące akty regulujące pośrednictwo pracy Marynarzy:
1. Konwencja Nr 9 dotycząca pośrednictwa pracy dla marynarzy z 1920 r.
Przedmiotowa Konwencja w znaczącym stopniu pokrywa się z wymogami zawartymi w MLC 2006 i nie nakłada na Pośrednika odmiennych obowiązków, aniżeli MLC 2006.
2. Konwencja Nr 55 dotycząca obowiązków armatora w razie choroby, wypadku lub śmierci marynarzy z 1936 r.
3. Konwencja Nr 74 dotycząca świadectw kwalifikacyjnych starszych marynarzy z 1946 r.
4. Konwencja Nr 179 dotycząca rekrutacji i zatrudnienia marynarzy z 1996 r.
5. Konwencja Nr 56 dotycząca ubezpieczenia marynarzy na wypadek choroby z 1936 r.
Wyżej wskazane Konwencje nie wprowadzają bardziej szczegółowych wymogów dla pośredników i w znaczącym stopniu pokrywają się z wymogami zawartymi w MLC 2006, które traktować należy jako podstawowe źródło regulacji międzynarodowych dotyczących pośrednictwa pracy.
Pośrednictwo pracy wg. Konwencji
Zgodnie z Konwencją MLC prowadzenie pośrednictwa pracy oznacza prowadzenie jej przez każdą osobę, spółkę, instytucję, agencję lub inną organizację, w sektorze publicznym lub prywatnym, która zajmuje się naborem marynarzy w imieniu Armatorów lub kierowaniem Marynarzy do pracy na statkach.
Celem regulacji odnoszących się do pośrednictwa pracy Marynarzy (Prawidło 1.4) jest zapewnienie Marynarzom dostępu do sprawnego i dobrze zorganizowanego systemu naboru i pośrednictwa pracy. Podstawową zasadą w pośrednictwie Marynarzy jest regulacja, zgodnie z którą Marynarze będą mieć dostęp do sprawnego, kompetentnego i godnego zaufania systemu poszukiwania zatrudnienia na statku bez konieczności wnoszenia opłat.
Podmioty zajmujące się pośrednictwem zobowiązane są stosować normy Konwencji. Państwa - Strony Konwencji mają również prawo żądać, by Armatorzy, którzy korzystają ze służb pośrednictwa pracy Marynarzy w krajach i na terytoriach, na których przedmiotowa Konwencja nie obowiązuje, stosowali się do wymagań określonych w Konwencji do Marynarzy pracujących na statku podnoszącym jego banderę.
Obowiązki pośrednika
Konwencja MLC, jako usystematyzowany akt prawny, nakłada na pośredników następujące obowiązki:
1. Pośrednik jest zobowiązany świadczyć swoje usługi w sposób uporządkowany, który chroni i promuje prawa Marynarzy w zakresie zatrudnienia;
2. Od prywatnych podmiotów, których podstawą funkcją jest nabór i pośrednictwo pracy dla Marynarzy, lub które dokonują naboru znaczącej liczby Marynarzy, wymaga się, by działały wyłącznie zgodnie ze standaryzowanym systemem licencjonowania lub certyfikacji lub innych form regulacji.
Ustanawiając taki system, każde Państwo – Strona Konwencji powinno uwzględnić wdrożenie i stosowanie wobec zarejestrowanych na jego terytorium podmiotów świadczących usługi naboru i pośrednictwa pracy dla Marynarzy wymogu prowadzenia praktyk operacyjnych, których jakość może być poddana weryfikacji.
Wspomniane praktyki operacyjne w przypadku prywatnych podmiotów świadczących usługi pośrednictwa pracy dla Marynarzy oraz, w zakresie w jakim to ich dotyczy, publicznych podmiotów świadczących usługi naboru i pośrednictwa pracy dla Marynarzy, powinny odnosić się do takich kwestii jak:
• badania lekarskie, dokumenty tożsamości Marynarzy i inne dokumenty, których marynarz może potrzebować do uzyskania zatrudnienia;
• utrzymywanie, przy zachowaniu prawa do prywatności i potrzeby ochrony poufności, pełnej ewidencji marynarzy korzystających z ich systemu naboru i pośrednictwa pracy;
• utrzymywanie aktualnych list statków, na które kierowani są marynarze przez podmioty świadczące usługi naboru i pośrednictwa pracy dla marynarzy i zagwarantowanie, że będzie istnieć możliwość skontaktowania się z takimi podmiotami w sytuacjach awaryjnych przez całą dobę;
• procedury zapewniające, że marynarze nie są wyzyskiwani przez podmioty świadczące usługi naboru i pośrednictwa pracy dla marynarzy w zakresie oferty zatrudnienia na konkretnych statkach lub przez konkretne przedsiębiorstwa;
• procedury zapobiegające możliwości wystąpienia wyzysku marynarzy polegającego na wpłacie zaliczek lub innych transakcji finansowych pomiędzy armatorem i marynarzami prowadzonych przez podmioty świadczące usługi naboru i pośrednictwa pracy dla Marynarzy;
• wyraźnego podawania do publicznej wiadomości kosztów, jeśli takie występują, które marynarz poniesie w czasie procesu naboru;
• zapewnienie, że marynarze otrzymają wszelkie informacje na temat warunków pracy na stanowisku, na którym mają zostać zatrudnieni oraz o polityce armatora dotyczącej ich zatrudnienia;
• procedury, które są w zgodzie z zasadami naturalnej sprawiedliwości w postępowaniu w przypadkach niekompetencji lub braku dyscypliny, zgodne z krajowym prawem i praktyką i, tam gdzie ma to zastosowanie, z układami zbiorowymi pracy;
• procedury gwarantujące, w granicach możliwości, że wszystkie obowiązujące świadectwa i dokumenty wydane w związku z zatrudnieniem są aktualne i nie zostały uzyskane na drodze fałszerstwa oraz że referencje podlegają weryfikacji;
• procedury gwarantujące, że prośby o informację lub poradę zgłaszane przez rodziny marynarzy, gdy przebywają oni na morzu, zostaną spełnione szybko, należycie i bezpłatnie;
• sprawdzanie, że warunki pracy na statkach, na których Marynarze zostaną zatrudnieni są zgodne z odpowiednimi układami zbiorowymi pracy, zawartymi pomiędzy Armatorem i organizacją reprezentującą Marynarzy i, w ramach prowadzonej przez siebie polityki, kierowanie Marynarzy tylko do Armatorów, którzy oferują warunki zatrudnienia marynarzy zgodne z odpowiednimi prawami i przepisami lub układami zbiorowymi pracy.
3. Podmioty, o których mowa powyżej powinny ponadto zagwarantować, że:
• pośrednictwo pracy będzie prowadzone zgodnie z postanowieniami układu zbiorowego pracy zawartego pomiędzy daną organizacją a Armatorem;
• zarówno organizacja Marynarzy, jak i Armator mają siedzibę na terytorium Państwa - Strony Konwencji;
• dane Państwo - Strona Konwencji posiada prawo lub procedurę autoryzacji bądź rejestracji układów zbiorowych pracy, umożliwiającą świadczenie usług z zakresu naboru i pośrednictwa pracy
4. Podmiotom prywatnym zajmującym się pośrednictwem zabrania się używania środków, mechanizmów lub list zmierzających do przeszkodzenia lub odwiedzenia marynarzy od uzyskania zatrudnienia, do którego są zakwalifikowani;
5. Opłaty za nabór lub pośrednictwo pracy nie mogą być w sposób bezpośredni lub pośredni, w całości lub w części, wnoszone przez Marynarza, któremu świadczona jest usługa, za wyjątkiem kosztów otrzymania wymaganego przez prawo świadectwa zdrowia, krajowej książeczki żeglarskiej i paszportu lub innych podobnych dokumentów uprawniających do podróży, nie wliczając w to jednakże kosztów uzyskania wiz, które zostaną poniesione przez armatora;
6. Podmioty świadczące usługi pośrednictwa pracy dla Marynarzy winny posiadać aktualny rejestr wszystkich Marynarzy rekrutowanych lub skierowanych do pracy za ich pośrednictwem, który może zostać udostępniony do inspekcji przeprowadzonej przez właściwą władzę;
7. Pośrednicy są zobowiązani informować Marynarzy o swoich prawach i obowiązkach wynikających z umowy o pracę przed lub w trakcie procesu zatrudnienia i stworzyć im możliwość zapoznania się z ich umowami o pracę przed i po ich podpisaniu oraz by otrzymali kopię umowy;
8. Pośrednik ma obowiązek sprawdzić, czy Marynarze rekrutowani lub kierowani do pracy za ich pośrednictwem są wykwalifikowani i posiadają dokumenty niezbędne do wykonywania danej pracy i że umowy o pracę zawierane przez marynarzy są zgodne ze stosownymi prawami i przepisami oraz układami zbiorowymi pracy, które stanowią część umowy o pracę. Pośrednik upewnia się też, w granicach swych możliwości, że Armator dysponuje środkami zabezpieczającymi Marynarzy przed pozostawieniem w obcym porcie;
9. Pośrednik powinien zapoznać się i odpowiedzieć na wszelkie skargi dotyczące ich działalności oraz informować właściwą władzę o wszelkich nierozstrzygniętych skargach;
10. Pośrednik w ramach swojej działalności ustanawia system ochrony, na drodze ubezpieczenia lub za pomocą innego stosownego rozwiązania, który zrekompensuje Marynarzom straty pieniężne, które mogą ponieść w wyniku nieskuteczności usługi naboru i pośrednictwa pracy lub niewypełnienia przez Armatora zobowiązań wynikających z umowy o pracę.
Wnioski dotyczące Konwencji MLC 2006
Przepisy Konwencji znajdują zastosowanie do szeroko pojętego międzynarodowego transportu morskiego, regulując i obejmując zasadnicze kwestie związane ze wzajemnymi uprawnieniami i obowiązkami Armatorów, Pośredników i Marynarzy.
Doprecyzowaniem uregulowań międzynarodowych są postanowienia polskiej ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, które nakładają na pośredników dodatkowe obowiązki, w celu zapewnienia marynarzom bezpiecznego zatrudnienia u podmiotów zagranicznych.
Przepisy MLC 2006 należy stosować bezpośrednio. Na dzień dzisiejszy brakuje w Polsce przepisów wykonawczych do Konwencji MLC 2006, które doprecyzowywałyby wymogi stawiane pośrednikom z perspektywy polskich regulacji. Natomiast powoływanie się na postanowienia innych Konwencji międzynarodowych, które zostały poddane rewizji przez MLC jest jak najbardziej dopuszczalne bowiem nadal obowiązują. Co więcej, uregulowania MLC są niemalże tożsame z regulacjami poszczególnych Konwencji, w związku z czym zasadnym jest powoływanie się na ustalone praktyki i wytyczne w celu realizacji ich norm, bowiem celem tych wszystkich uregulowań jest ochrona pracy na morzu.
Podsumowanie
Agencja zatrudnienia działająca w Polsce, która pośredniczy w zatrudnieniu polskich marynarzy na rzecz zagranicznego pracodawcy, powinna spełniać wyżej określone wymogi prawne. Regulacje te zmierzają do stworzenia bezpiecznych ram dla wszystkich podmiotów związanych z zatrudnieniem na morzu (marynarz, agent, armator). Na szczęście większość agencji zatrudnienia w Polsce spełnia te wymogi i tylko w nielicznych przypadkach dochodzi do pewnych nadużyć. W razie jakichkolwiek wątpliwości co do zakresu praw i obowiązków któregokolwiek z ww. podmiotów rekomenduje się skorzystanie z usług profesjonalnej obsługi prawnej przed podjęciem jakichkolwiek działań, gdyż naruszenie ww. przepisów, szczególnie przez agencję zatrudnienia, może skutkować odpowiedzialnością cywilną na gruncie polskiego prawa.
Ewelina Zgódka - aplikant radcowski
http://www.kancelaria-gdynia.eu
facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz
Mateusz Romowicz jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.
USD
EUR
CHF
GBP