Fugro Zephyr przed wpłynięciem do Gdańskiej Stoczni „Remontowa” im. J. Piłsudskiego S.A. na przebudowę był standardowym statkiem typu PSV (Platform Supply Vessel), jakich na rynku jest bardzo dużo. Świadczą one usługi serwisowe dla przemysłu naftowego, m.in. transportują towary, materiały, urządzenia, ale też ludzi na platformy wiertnicze.
Polska stocznia od lat specjalizuje się w przebudowach statków offshore przystosowując je do pełnienia nowych funkcji, na które jest zapotrzebowanie rynkowe. W ostatnich trzech latach przebudowano w niej na kablowce m.in. takie jednostki jak: Cable Vigilance, Ile de Molene czy też Boka Ocean. Fugro Zephyr został przebudowany z kolei na statek do wierceń geotechnicznych pod budowę morskich farm wiatrowych.
Transformacja ze statku typu PSV na jednostkę geotechniczną oznaczała fundamentalną zmianę w sposobie działania i podstawowej funkcji statku, a co za tym idzie, radykalne zmiany w wyposażeniu pokładowym, przestrzeni roboczej i praktycznie wszystkich systemów statkowych.
Na jednostce zamontowano nowy pokład, tzw. mezzanine deck, na którym posadowiona została m.in. niemal 40 metrowa wiertnia. Pośrodku na burcie zbudowana została sterówka tzw. doghouse, czyli pomieszczenie o powierzchni kilkunastu metrów kwadratowych przeznaczone dla inżynierów odpowiedzialnych za sterowanie wiertnią i wszystkimi urządzeniami wykorzystywanymi do wiercenia.
Poza tym, zbudowano i zainstalowano sporo pomieszczeń pomiędzy pokładem głównym wcześniej istniejącym, a tym sprefabrykowanym i zamontowanym przez stocznię, m.in.: laboratorium; magazyn na próbki geologiczne, które są wstępnie badane w laboratorium; pomieszczenia pomocnicze, jak np. spalarka; pomieszczenie agregatu hydraulicznego; pomieszczenie głównych sprężarek; pomieszczenie butli powietrznych; pomieszczenia warsztatowe; nowa zejściówka pod pokład główny, umożliwiająca szybką komunikację pomiędzy pokładami z pominięciem nadbudówki
Szczególnie dużym wyzwaniem było zainstalowanie agregatu hydraulicznego (nowe urządzenia mają napęd hydrauliczny), ponieważ trzeba było go zainstalować na starym pokładzie, a następnie obudować nowym pokładem oraz ścianami bocznymi, co wymagało dokładnego zabezpieczenia na okres prac stalowych, aby uniknąć jego uszkodzeń.
Wykonane też zostały zbiorniki mułu tzw. liquid mud. Są one częścią dużego systemu służącego do wytwarzania; przechowywania, oczyszczania mułu, który jest niezbędny do prowadzenia procesu wiercenia. Zbiorniki te zostały przerobione z jednego z istniejących silosów, w których przed przebudową statek transportował ładunki sypkie na platformy. Drugi z takich silosów został przerobiony na 2-piętrową pompownię, w której zainstalowano pompy i inne urządzenia tego systemu.
Kolejnym etapem przebudowy było doprowadzenie instalacji do wszystkich zamontowanych nowych urządzeń, zbiorników i pomieszczeń lub przesuniecie lub likwidacja istniejących systemów, które blokowały wykonanie zaprojektowanych zmian.
Zbudowano również moonpool, czyli otwartą przestrzeń od najwyższego pokładu, aż do dna statku. Co prawda statek był już wstępnie przygotowany do jego wykonania - w sensie wytrzymałości konstrukcji kadłuba, ale należało go w pełni wykonać, żeby był dostosowany do zadań realizowanych po przebudowie - „otworzyć” pokłady i dno jednostki i wyprowadzić dodatkowe profile, ściany, a także zamontować pokrywę moonpoola. Warto dodać, że to właśnie przez moonpool wiertło wraz z urządzeniami prowadzącymi schodzi na morskie dno.
Zbudowana została ponadto kompresorownia do wspomagania prac wiertniczych oraz do sterowania wieloma zaworami.
Stoczniowcy zmodernizowali również sieć energetyczną na statku dodając nowe transformatory, co wiązało się z koniecznością przebudowy rozdzielnic oraz montażu dodatkowych instalacji elektrycznych, w celu podłączenia nowych urządzeń. Zainstalowali także dodatkowy kontener chłodni (po przebudowie, poza załogą na statku będzie przebywała spora grupa naukowców prowadzących badania, więc dotychczasowa chłodnia była zbyt mała).
W ramach prac wykonano również całkowity remont kuchni i mesy - przede wszystkim pomieszczenia te zyskały nową jakość, wystrój i wyposażenie. Przearanżowane zostały również biura pokładowe, w których będą pracować naukowcy, do zbudowanych pomieszczeń poprowadzono nową łączność telefoniczną, zamontowano nowe głośniki, alarmy, czujki pożarowe, nowy monitoring pokładów – to wszystko również wiązało się z rozbudową systemów na mostku itd.
Ciekawą operacją był montaż wieży wiertniczej. Dostarczono ją w siedmiu częściach – po trzy elementy tworzyły każdą z kolumn, a siódmą częścią była górna poprzeczka łącząca obie kolumny. Każda kolumna była zmontowana na pochylni, a następnie transportowana na statek. Na koniec dokręcono poprzeczkę. Transport tych zmontowanych elementów odbywał się z pomocą stoczniowego żurawia pływającego REM 220.
Wieża jest po to, aby można było podciągać do góry i odkładać niektóre elementy oraz manewrować rurami, które są opuszczane przez moonpool na morskie dno, stanowiąc przedłużenie wiertła znajdującego się na dole. Każda z takich rur może mieć nawet 6 m długości, więc musi być odpowiednia wysokość wiertni, która umożliwi stawianie rur do pionu. Wykonują to oczywiście specjalistyczne maszyny, sterowane ze sterowni wiertni. Rury są łączone, co umożliwia wiercenie nawet do głębokości kilkuset metrów.
W trakcie wierceń statek jest precyzyjnie utrzymywany na pozycji przez system DP (dynamicznego pozycjonowania). Dla typowych wierceń na wodach przybrzeżnych statek musi utrzymywać pozycję z dokładnością do 1,5 - 2 m. W trakcie przebudowy dodany został jeden z systemów referencyjnych, ustalających położenie dla potrzeb DP.
Fugro Zephyr (ex. Sea Goldcrest) został zbudowany w 2019 roku w chińskiej stoczni Mawei Shipbuilding Limited. Ma 88,80 m długości i 20 m szerokości
Armator jednostki – Fugro jest firmą o globalnym zasięgu, w ostatnich latach aktywnie rozbudowuje swoją flotę statków geotechnicznych, w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie na badania offshore. Głównym motorem tej ekspansji jest dynamiczny rozwój morskiej energetyki wiatrowej, która wymaga szeroko zakrojonych badań geotechnicznych, w celu zapewnienia bezpiecznej i stabilnej instalacji turbin wiatrowych i powiązanej infrastruktury.
Fugro wygrało niedawno kilka kontraktów na badania geotechniczne dla dużych projektów morskich farm wiatrowych, takich jak Dogger Bank South i Blue Mackerel, co świadczy o zapotrzebowaniu na ich usługi i prawdopodobnym wykorzystaniu statków takich jak Fugro Zephyr w tych projektach.
Strategiczna inwestycja Fugro w rozbudowę floty geotechnicznej pozycjonuje firmę, jako kluczowego gracza w globalnej transformacji energetycznej w kierunku odnawialnych źródeł energii. Fugro Zephyr, jako niedawno przebudowany statek, jest znaczącym aktywem w tej strategii, umożliwiając firmie wykorzystanie rosnącego zapotrzebowania na szczegółową charakterystykę dna morskiego pod rozwój morskich farm wiatrowych.
W najbliższym czasie Fugro Zephyr będzie wykonywał swoje zadania w północnej części wód przybrzeżnych Niderlandów, gdzie będzie badał dno pod budowę wież wiatrowych.
Ireneusz Gradkowski
Zdjęcia: Maciej Bielesz/PortalMorski.pl