O człowieku, który kupił niemiecką flotę

Kiedy w 1919 roku Niemcy dokonali tam samozatopienia trzonu swojej floty wojennej, Scapa Flow stała się największym składowiskiem morskiego złomu na świecie. Wtedy do akcji ruszył Ernest Frank Guelph Cox.

Rankiem, 21 czerwca 1919 roku 1 Eskadra Royal Navy opuściła bazę w Scapa Flow na Orkadach, wychodząc na ćwiczenia artyleryjskie. Do dzisiaj historycy sprzeczają się, czy Brytyjczycy specjalnie zostawili, prawie bez dozoru, kotwiczącą w zatoce flotę niemiecką.

Internowane tam okręty stanowiły kość niezgody pomiędzy aliantami. Każdy miał ochotę uszczknąć coś dla siebie. Spierano się co i komu powinno przypaść w udziale. W tej sytuacji Anglikom byłoby na rękę, gdyby problem sam się rozwiązał. Znając nastroje panujące na pokładach cesarskich okrętów mogli się spodziewać, że sięgną po radykalne środki. Wystarczyło dać im do tego sposobność. Choćby taką, jak opuszczenie Scapa Flow...

Ratowanie honoru

W Scapa Flow znajdował się trzon floty cesarskiej, którą dowodził admirał Ludwig von Reuter. Zespół składał się z jedenastu okrętów liniowych, pięciu krążowników liniowych, ośmiu krążowników lekkich oraz pięćdziesięciu niszczycieli i torpedowców. Pierwsze z nich pojawiły się na kotwicowisku w Scapa Flow 23 listopada 1918 roku.

Sytuacja wśród załóg była zła. Oficerowie czuli się upokorzeni przegraną wojną i warunkami kapitulacji, a brak informacji z kraju pogłębiał niepewność co do przyszłości floty. Wśród marynarzy panowało rozprzężenie i rewolucyjne nastroje, umiejętnie podsycane przez skrajnie lewicowych agitatorów.

Reuter uznał, że w tej sytuacji najlepiej będzie odesłać większość ludzi do domu. Okręty systematycznie pustoszały. Po półrocznym pobycie w Scapa Flow, na pokładach niemieckich jednostek były już tylko szkieletowe załogi w liczbie ok. 1870 najbardziej lojalnych i wiernych marynarzy.

Traktat pokojowy miał zostać podpisany 21 czerwca 1919 roku. Reuter nie chcąc, aby dowodzona przez niego flota przeszła w ręce dotychczasowych wrogów, postanowił zatopić okręty. O godz. 10.30 na krążowniku Emden wywieszone zostały flagi kodu sygnałowego oznaczające oczekiwanie na dalsze rozkazy. Pięćdziesiąt minut później załopotała tam flaga „Z”, z poleceniem: „Paragraf 11. Potwierdzić”. Kolejnym krokiem było przystąpienie do samozatopienia.