Wykluczeni z transportu, wykluczeni z życia – co to znaczy?

Wyobraź sobie, że musisz jechać do lekarza w dużym mieście, ale w Twojej miejscowości nie ma autobusu z rampą dla wózka. Brzmi jak drobiazg? Dla wielu osób to bariera nie do pokonania. Dostępność transportowa to nie luksus, tylko warunek życia bez wykluczenia. Właśnie dlatego Unia Europejska stawia na nią w swoich programach. A zatem jak Fundusze Europejskie pomagają osobom, które do tej pory czuły się wykluczone z transportu publicznego? Dowiedz się więcej!

Czym jest dostępność transportowa?

Pan Stefan ma 70 lat. Mieszka na końcu małej miejscowości. Zimą rzadko wychodzi, bo chodnik przed przystankiem jest krzywy, a autobus ma wysokie schodki. Każdy wyjazd do lekarza to dla niego stres. „Może pojadę jutro” – powtarza sobie często. A jutro bywa dopiero za tydzień.

Po drugiej stronie miejscowości mieszka Ania. Jej syn, Kuba, porusza się na wózku. Gdy chce dojechać do rehabilitacji, zaczynają od pytania: „Czy dziś kierowca da radę rozłożyć rampę?”. Nie zawsze się udaje. Czasem autobus zatrzyma się zbyt daleko od krawężnika. Czasem platforma nie działa i wtedy wracają do domu, choć powinni być już w ośrodku.

Tak wygląda codzienność osób, które zderzają się z tym, czym jest dostępność transportowa. To proste pojęcie. Chodzi o możliwość wejścia do pojazdu i skorzystania z drogi, przystanku czy peronu.

Dlaczego wykluczenia transportowe to realny problem starzejącego się społeczeństwa?

Brak transportu to brak dostępu do podstawowych usług. To utrata samodzielności. To rosnąca izolacja. Dlaczego to poważny problem? Kogo dotyczy? Przede wszystkim...

• seniorów, którzy bez rampy czy niskiej podłogi nie wejdą do autobusu;

• osób z niepełnosprawnościami, które nie dostaną się na peron, jeśli nie ma windy;

• rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, którzy rezygnują z wizyt u specjalistów, bo nie mają jak dojechać;

• mieszkańców małych miejscowości, gdzie transport publiczny często nie działa lub jeździ bardzo rzadko;

• osób o ograniczonej mobilności, które potrzebują bezpiecznych i przewidywalnych rozwiązań.

Rezultatem są większe nierówności i poczucie, że zwykłe życie jest poza zasięgiem. A przecież chodzi o coś bardzo prostego: dotrzeć do lekarza, do pracy, do szkoły.

Jakich rozwiązań potrzebują seniorzy, aby nie czuć się wykluczonym? Zobacz, jak UE walczy z tym problemem!

Seniorzy potrzebują transportu, który nie wymaga siły ani odwagi. Podjazdy, platformy, wyraźne tablice, dobrze oświetlone przystanki. Potrzebują autobusów i pociągów, które nie tworzą barier, tylko je zdejmują.

Co zmienia wsparcie UE i programy takie jak FEnIKS?

• finansowane są pojazdy niskopodłogowe, które ułatwiają wejście osobom starszym i osobom z niepełnosprawnościami;

• modernizowane są przystanki, chodniki, dojścia i perony, by były równe, oświetlone i bezpieczne;

• rozwijane są systemy informacji pasażerskiej, w tym głosowe komunikaty, które pomagają osobom niewidomym;

• powstają projekty poprawiające jakość transportu publicznego w mniejszych miejscowościach, wspierane z Funduszy Europejskich.

Bez spełnienia warunku dostępności żaden nowoczesny autobus ani pociąg nie otrzyma dofinansowania. Unijna zasada jest prosta: transport ma być dla wszystkich. Warto też wspomnieć o programie Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat i Środowisko 2021-2027, w ramach którego realizowane są takie i wiele innych inwestycji w transport, np. poprzez cyfryzację, ale też modernizację floty pojazdów w transporcie publicznym.

Dobre praktyki bez wykluczeń z transportu publicznego – jak to wygląda w Polsce?

Polska wdraża wiele rozwiązań, które pokazują, że dostępność transportowa działa i zmienia życie ludzi. Samorządy inwestują w nowoczesne autobusy, które są niskopodłogowe i wyposażone w rampy. Przystanki wyposażane są w udogodnienia dla osób niewidomych i słabowidzących. Dworce zyskują windy, podjazdy oraz czytelną informację w formie wizualnej i głosowej.

Dzięki dofinansowaniu UE transport publiczny staje się narzędziem codzienności, a nie barierą.