Marynarze pływający na statkach pod tzw. tanimi banderami będą mogli uzyskać status marynarza i zarejestrować się w ZUS, by samodzielnie opłacać składki na preferencyjnych zasadach - takie rozwiązanie wprowadza uchwalona w środę przez Sejm nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Za uchwaleniem ustawy głosowało 254 posłów, nikt nie był przeciw, 178 wstrzymało się od głosu.
Teraz ustawą zajmie się Senat.
Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw obejmuje marynarzy preferencyjnymi zasadami dotyczącymi ubezpieczeń społecznych i ustalania podstawy wymiaru składki. Rozwiązania te nawiązują do przepisów, z których korzystają twórcy i artyści. Według szacunków Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, które przygotowało projekt, z nowych przepisów będzie mogło skorzystać 17,7 tys. osób.
Jak wskazano w uzasadnieniu, celem nowelizacji jest przede wszystkim rozszerzenie zasad podlegania ubezpieczeniom społecznym na osoby wykonujące pracę na morzu na statkach pływających pod tzw. tanimi banderami, czyli państw nienależących do Unii Europejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Ustawa wprowadza przepis, zgodnie z którym osoby pracujące na statkach będą uzyskiwały status marynarza wykonującego pracę na podstawie umowy o świadczenie pracy na morzu. Dzięki temu będą mogły zostać objęte ubezpieczeniem społecznym i zdrowotnym. Warunkiem objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami - emerytalnym i rentowym, chorobowym oraz wypadkowym będzie złożenie w ZUS zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych wraz z zaświadczeniem wystawionym przez dyrektora urzędu morskiego lub agencję zatrudnienia.
Obowiązek opłacenia składek będzie trwał przez 12 miesięcy, zaś termin ten będzie liczony od dnia uzyskania statusu marynarza, wskazanego w zaświadczeniu. W tym okresie marynarz objęty będzie pełną ochroną ubezpieczeniową, z wyłączeniem okresu, w którym po zakończeniu pracy na morzu dokona "zawieszenia" statusu marynarza, na okres od miesiąca do 3 miesięcy.
Marynarz będzie sam przekazywał do ZUS zgłoszenie do ubezpieczeń w ciągu miesiąca od wydania zaświadczenia, czyli do upływu terminu jego ważności. Pracownik wykonujący pracę na morskim statku pod polską banderą, będzie mógł zmienić tytuł do ubezpieczeń społecznych z pracowniczego na nowy tytuł marynarza. W tym celu będzie musiał przekazać pracodawcy, czyli dotychczasowemu płatnikowi składek oświadczenie o wyborze tytułu do ubezpieczeń oraz kopię zaświadczenia wydanego przez dyrektora urzędu morskiego albo agencję zatrudnienia oraz samodzielnie zgłosić się do ubezpieczeń jako marynarz.
Podstawa wymiaru składek marynarza będzie ustalana w stosunku do minimalnego wynagrodzenia, przy możliwości zadeklarowania wyższej kwoty podstawy wymiaru składek. Dodatkowo obowiązkowe będzie opłacanie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Projekt przewiduje także dodatkową możliwość wstecznego, dobrowolnego oskładkowania się przez marynarzy za okres do 5 lat przed wejściem w życie ustawy. W ocenie MRPiPS rozwiązanie może być szczególnie atrakcyjne dla marynarzy, którzy niedługo osiągną powszechny wiek emerytalny.
Sejm uchwalił ustawę wraz z szeregiem zarekomendowanych przez komisje poprawek redakcyjnych i uściślających.
gkc/ malk/