Przekop przez Mierzeję Wiślaną: sprawa ekonomiczna i… polityczna

Powraca – wydawało się jeszcze niedawno, że definitywnie zarzucony – pomysł budowy przekopu przez Mierzeję Wiślaną. Przyczyną jest… kryzys na Krymie i wzrastające napięcie pomiędzy państwami członkowskimi UE oraz Rosją.

W porcie w Elblągu odnotowano w 2013 rekordowy w historii wskaźnik 285 tys. ton przeładunków, co stanowi wzrost aż o 69% w porównaniu z rokiem 2012. Dynamiczny wzrost przeładunków w ostatnim 5-leciu jest możliwy dzięki umowie pomiędzy Polską i Rosją, na mocy której statki pływające pod polską banderą mogą przepływać przez Cieśninę Piławską: przesmyk pomiędzy rosyjską częścią Mierzei Wiślanej i Obwodem Kaliningradzkim, pozwalający na wypłynięcie z Zalewu Wiślanego (czyli m.in. z portu w Elblągu) na Morze Bałtyckie. Umowa, podpisana latem 2009 r., częściowo rozwiązała problem transportów do i z portu w Elblągu (częściowo – bo nie obejmuje ona statków pod banderami krajów trzecich, które muszą uzyskiwać zgodę w rosyjskiej Straży Granicznej na przepłynięcie przez Cieśninę Piławską z 15-dniowym wyprzedzeniem). Problem ten istniał zarówno przez cały okres PRL (kiedy to ruch przez Cieśninę Piławską praktycznie nie był prowadzony), jak i przez kilkanaście lat po rozpadzie ZSRR, kiedy to sprawa cieśniny także nie była uregulowana i hamowała rozwój portu. Problem w tym, że za kilka miesięcy kończy się okres obowiązywania tej umowy. Prezydent Elbląga Jerzy Wilk powiedział (w rozmowie z „Wiadomościami” TVP), że liczy się z tym, iż może ona zostać nieprzedłużona. – Obawiamy się, że może być wprowadzony zakaz, a to uderzyłoby nie tylko w interesy miasta, ale też w interesy wielu przedsiębiorców – uważa Wilk.

Coraz więcej polityków, samorządowców i przedsiębiorców z terenu Elbląga, sygnalizuje, że wzrastające napięcie pomiędzy UE i Rosją w wyniku kryzysu krymskiego może stanowić dla Rosji pretekst, by zamknąć Cieśninę Piławską. W związku z tym, powraca kwestia budowy przekopu przez Mierzeję Wiślaną; Urząd Morski w Gdyni rekomenduje ewentualną realizację przekopu w miejscowościach Nowy Świat lub Piaski.

Kilka dni temu marszałek woj. pomorskiego Mieczysław Struk, wcześniej zagorzały przeciwnik budowy przekopu, powiedział (w rozmowie z „Gazetą Wyborczą”), że być może trzeba będzie w tej sprawie zmodyfikować podejście. – Stanowisko w sprawie kanału trzeba zmienić, jeśli w grę wejdą ważne aspekty polityczne. Jeśli się pojawią, to kwestie ekonomiczne zejdą na dalszy plan. Nadal aktualne będzie jednak pytanie, dla kogo ten kanał miałby powstać? Kto jest realnie zainteresowany wykorzystaniem portu w Elblągu i bardzo płytkiego Zalewu Wiślanego. Osobiście mam w tej sprawie wątpliwości – ocenił Struk.

Także Adrian Furgalski, członek zarządu ZDG TOR, ocenił, że kryzys polityczny nie może przesłonić kwestii ekonomicznych. – Potrzebny jest rozsądek. To, że na Wschodzie jest skomplikowana sytuacja polityczna, nie oznacza, że mamy dostać jakiegoś wariactwa inwestycyjnego, co do którego nie wiadomo, że przyniesie określone korzyści ekonomiczne – stwierdził Furgalski.

Zdeterminowane w sprawie przekopu są jednak w dalszym ciągu władze Elbląga. Prezydent Jerzy Wilk wysłał w tej sprawie list do Donalda Tuska i Elżbiety Bieńkowskiej. Jego szczegóły mają zostać przedstawione w poniedziałek na konferencji prasowej.

Przypomnieć należy, że pod koniec sierpnia sejmowa Komisja Infrastruktury odrzuciła, głosami PO i PSL, poselski projekt uchwały w sprawie zwrócenia się do Rady Ministrów o podjęcie działań zmierzających do budowy przekopu przez Mierzeję Wiślaną. Zbigniew Rynasiewicz, wówczas wiceminister transportu (obecnie wiceminister infrastruktury) mówił wtedy, że temat przekopu może powrócić dopiero po 2020 r. Premier Donald Tusk stał natomiast do tej pory na stanowisku, że przekop przez Mierzeję Wiślaną to „bardzo kosztowny projekt o wątpliwych korzyściach ekonomicznych”.