„Klarowna narracja, porywające tempo, solidna dokumentacja i przekonujące tezy” - tak o książce „Druga wojna światowa”, najnowszym dziele Antonego Beevora, napisał Norman Davies. Święta racja! Do tego opisu można jeszcze dodać, „imponująca, wręcz monumentalna, praca”.
Antony Beevor to jeden z najwybitniejszych współczesnych historyków wojskowości, były oficer armii brytyjskiej. Jego publikacje (dzięki Wydawnictwu Znak) znane są również w Polsce. Wystarczy wspomnieć choćby znakomity „Stalingrad” czy „D-Day”.
Jego najnowsza praca - „Druga wojna światowa” - już została okrzyknięta dziełem jego życia. Bo też Beevor porwał się na rzecz niezmiernie trudną. Podjął się opisania przebiegu całej drugiej wojny światowej w jednym tomie. Powstała książka licząca, bagatela, ponad tysiąc stron!
Ale warto było. W porywający sposób Beevor ukazuje wydarzenia drugiej wojny światowej od walk na granicy radziecko-chińskiej w sierpniu 1939 roku, do kapitulacji Japonii w 1945 roku. Jego publikacja porusza wszelkie zagadnienia związane z tym konfliktem – zmagania militarne, wielką politykę i losy zwykłych ludzi. Beevor nie ucieka też od trudnych tematów. Ukazuje okrucieństwa wojny w ich pełnym spektrum.
W książce nie brakuje wątków morskich, choć oczywiście nie są one jej głównym tematem tak jak morze nie było głównym teatrem działań militarnych drugiej wojny światowej. Znajdziemy w niej jednak klarowny opis bitwy o Atlantyk oraz zmagań na Pacyfiku. Dzięki temu, że operacje morskie ukazane są w szerszym kontekście, na tle innych wydarzeń, pozwala to czytelnikom dostrzec ich właściwe miejsce i znaczenie dla całości zmagań.
Polski czytelnik będzie zapewne zainteresowany polskimi akcentami w publikacji Beevora. Jest ich całkiem sporo. Beevor pisze nie tylko o wojnie obronnej Polski w 1939 roku, ale również o udziale polskich lotników w bitwie o Anglię, powstaniu warszawskim i zdobyciu Monte Cassino przez polskich żołnierzy.
Jego książka zawiera rzetelny opis okupacji ziem polskich przez III Rzeszę i ZSRR oraz podkreśla fakt, że dla Polski druga wojna światowa tak nie zakończyła się w 1945 roku. To ważne, biorąc pod uwagę, że jego publikacja będzie zapewne szeroko czytana i komentowana wśród intelektualnych elit nie tylko Europy, ale i całego świata, wśród których z wiedzą na te tematy bywa różnie.
Obszerność tematu, którego opisu podjął się Beevor powoduje, że niektóre sprawy musiał potraktować skrótowo. Znajdą się pewnie tacy, którzy to i owo mu wytkną, albo zwrócą uwagę na jakieś nieścisłości. Jeszcze inni będą mu zarzucać, że czasem patrzy na wojnę ze zbyt brytyjskiej perspektywy.
I pewnie będą mieli rację. Nie zmienia to jednak generalnej oceny tej książki. „Druga wojna światowa” to niezwykłe dzieło, dowód wielkiej pracowitości i talentu, jeden z najlepszych opisów drugiej wojny światowej, z jakim miał do czynienia polski czytelnik. Gorąco polecamy!
„Druga wojna światowa”, Antony Beevor, Społeczny Instytut Wydawniczy Znak (www.znak.com.pl), str. 1039