W wyniku spotkania poświęconego tematyce morskiej, które odbyło się na naszej Uczelni w połowie listopada, zrodził się pomysł utworzenia na naszym Uniwersytecie lobby morskiego. W planach na najbliższą przyszłość jest wprowadzenie do programu studiów elementów nauczania o gospodarce morskiej we współpracy ze środowiskiem naukowym i praktykami biznesu morskiego Trójmiasta.
W ramach upowszechniania wiedzy o gospodarce morskiej i rzecznej planuje się także zorganizowanie na UEK cyklu konferencji, debat, wykładów otwartych, a w przyszłości wykładów do wyboru dla studentów studiów magisterskich i podyplomowych. Poczynaniom tym towarzyszyć ma stała współpraca z Uniwersytetem Bałtyckim.
Dlaczego ta – jak się okazuje – nie całkiem nowa inicjatywa jest tak ważna – wyjaśnią poniższe teksty.
„Siła narodów morskich leży nie w masie, lecz w ruchu”
Kraków leży nad Bałtykiem
Gospodarka morska w programach studiów ekonomicznych w Krakowie w latach międzywojennych
Tytuł niniejszego artykułu może zaskakiwać Czytelników „Kuriera UEK”. Intencją moją nie było jednak socjotechniczne przyciągnięcie uwagi i zachęcenie do zapoznania się z materiałem, lecz – zgodnie z podtytułem – przybliżenie problematyki morskiej studentom oraz pracownikom naukowym UEK, poprzez przypomnienie zapomnianych już dzisiaj obszarów wykładanej wiedzy, studiów i przemyśleń związanych z szeroko rozumianą gospodarką morską, handlem morskim i organizacją żeglugi.
Tematy te wchodziły w zakres studiów ekonomicznych w ówczesnej Akademii Handlowej w Krakowie oraz jeszcze wcześniej – w Wyższym Studium Handlowym w Krakowie, będąc w latach 30. ubiegłego wieku ich szczególnym wyróżnikiem.
Problematyka morska w programach studiów ekonomicznych w Krakowie związana jest z nierozerwalnie z osobą prof. dr. Zygmunta Sarny – jednego z założycieli Wyższego Studium Handlowego oraz Rektora Akademii Handlowej w latach 1946–1948. Prof. Sarna kwestii morskiej poświęcił wiele publikacji jako efekt studiów i analiz, a przede wszystkim bogatej działalności dydaktycznej. W Wyższym Studium Handlowym w Krakowie prowadził trzy obszerne wykłady z zakresu dyscyplin handlowych i gospodarki morskiej: organizację handlu krajowego (I rok studiów), organizację handlu międzynarodowego (II rok studiów) i organizację handlu morskiego (III rok studiów).
Śledząc rozwój zainteresowań naukowo-badawczych i dydaktycznych prof. Sarny, można zastanawiać się, dlaczego skoncentrował on uwagę właśnie na problematyce morskiej. Niewątpliwie wpływ na to miały czynniki osobowe – własne zainteresowania i zdobyte doświadczenia, środowisko Katedry Prawa Politycznego i Prawa Narodów UJ, funkcja dyrektora Szkoły Nauk Politycznych na Wydziale Prawa i Administracji UJ oraz udział w charakterze obserwatora i przedstawiciela Ligi Narodów podczas Plebiscytu na Śląsku. Problematyka morska, jej rozwijanie i propagowanie w środowisku akademickim związana była także z uwarunkowaniami zewnętrznymi. W latach 20. i 30. ubiegłego wieku polityka i gospodarka morska nowego państwa polskiego należały do szczególnie ważnych, ale i kontrowersyjnych tematów. Sformułowano wiele projektów i koncepcji gospodarczego wykorzystania morza.
Polskie morze to Gdynia i Gdańsk, a jego zaplecze gospodarcze sięga po Tatry
Prof. Sarna był zwolennikiem tezy, iż gospodarczą siłę Polski należy zdecydowanie budować i kształtować na dostępie do morza. Dzięki temu porty i transport morski umożliwiać będą rozwój kontaktów handlowych Polski z całym światem. Znamienne są słowa, które wypowiedział w Szkole Nauk Politycznych UJ: „Polskie morze to Gdynia i Gdańsk, a jego zaplecze gospodarcze sięga po Tatry”.
Dobrym przykładem uznania, jakim cieszyły się osiągnięcia naukowe i poglądy prof. Sarny w kwestii prawa oraz gospodarki morskiej, było zaproszenie go wraz z gronem profesorów WSH przez Ligę Morską i Kolonialną w Krakowie na wspólną naradę i dyskusję. Intencją organizatorów i całego zaproszonego gremium latem 1933 roku było wypracowanie oraz skompletowanie materiałów niezbędnych w wypadku, gdyby Polska uzyskała mandat „państwa kolonialnego”.
Powrót do lat 30.?
W latach 30. WSH w Krakowie dzięki publikacjom i wystąpieniom prof. Z. Sarny było uznanym centrum akademickim, krzewiącym koncepcję gospodarki morskiej. Profesor wielokrotnie wyjeżdżał do Gdyni i Gdańska, brał udział w spotkaniach przedstawicieli nauki i praktyki. Dzisiaj możemy powiedzieć, że kierunek jego aktywności naukowej i wdrożeniowej był ze wszech miar słuszny, co pozytywnie zweryfikowało po wielu latach życie gospodarcze i późniejsze wydarzenia.
Dzięki doskonałemu przygotowaniu teoretycznemu, a także znajomości praktyki handlowej, biurowej oraz bankowej Profesor mógł zaproponować studentom interesujące wykłady z organizacji handlu międzynarodowego, poruszające m.in. takie tematy, jak: rodzaje i znaczenie traktatów międzynarodowych, instytucje popierające polski eksport, targi i wystawy międzynarodowe, działalność Międzynarodowej Izby Handlowej w Paryżu oraz Banku Wypłat Międzynarodowych w Bazylei, systemy łączności i komunikacji międzynarodowej, kody telegraficzne, międzynarodowy przewóz kolejowy, organizacja i znaczenie portów morskich, problemy żeglugi międzynarodowej oraz dokumentacja w przewozach morskich i ubezpieczeniach międzynarodowych.
Tematy i wątki wykładów z zakresu gospodarki morskiej prowadzonych w latach 30. w WSH i AH (od 1938 r.) zadziwiają swą aktualnością i ważnością dla współczesnego biznesu morskiego. W książce zatytułowanej „Międzynarodowe publiczne prawo morskie w czasie pokoju”, wydanej nakładem własnym w Krakowie w 1932 r., prof. Sarna rozwinął m.in. kwestie prawnych aspektów okrętów oraz bezpieczeństwa i wolności żeglugi, walki z piractwem, wolności rybołówstwa, wolności zakładania kabli podwodnych, stref morza przybrzeżnego (morskiej strefy morza terytorialnego, wówczas będącego pasem trzymilowym) oraz funkcjonowania portów morskich.
W wykładzie inauguracyjnym roku akademickiego 1945/1946 w Akademii Handlowej w Krakowie (30.10.1945 r.) prof. Sarna zachęcał młodzież studencką, „by na zew handlu spieszyła ku polskiemu morzu, by w oparciu o rzetelnie nabytą wiedzę torowała twardą i zaciętą pracą drogę rozwoju polskiemu handlowi morskiemu”.
Tworzone na Uczelni lobby morskie stwarza szansę realizacji tego przesłania sprzed ponad 60 lat przez obecnych studentów naszej Uczelni. Jakie są ku temu przesłanki – wyjaśnia tekst Jakuba Łoginowa, zamieszczony w dalszej części "Kuriera" oraz na portalu porteuropa.eu.
Prof. dr hab. Andrzej Szromnik
Katedra Handlu i Instytucji Rynkowych
Źródło: Kurier UEK/Port Europa, www.porteuropa.eu
{jathumbnail off}
Inne
Lobby morskie na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie
16 grudnia 2009 |
![Pięciogodzinna gehenna pasażerów promu [FILM]](/thumbnails/_gfx/x_nowe_03/prom-medium.jpg)
USD
EUR
CHF
GBP