80 lat doświadczenia ratowniczego

Tysiące wyszkolonych marynarzy, setki ćwiczeń krajowych i międzynarodowych, bezprecedensowe operacje ratownicze, a także udział w operacji Pustynna Burza... to dorobek dwóch okrętów ratowniczych, 3 Flotylli Okrętów w Gdyni. W piątek, 6 czerwca, ORP Piast i ORP Lech obchodzą 40. rocznicę służby w Marynarce Wojennej.

Termin obchodów nie jest rzeczywistą rocznicą podniesienia bandery na żadnym z okrętów. Jest jednak podkreśleniem czterech dekad ratowania życia na morzu przez okręty ratownicze Marynarki Wojennej i hołdem dla tych, którzy tę niezwykle trudną i wymagającą dziedzinę doprowadzili niemal do perfekcji.

40. rocznicę pierwszego podniesienia bandery Marynarki Wojennej na pokładach obu okrętów świętowano zgodnie z marynarską tradycją. Punktualnie o godzinie 8:00 na obu jednostkach podniesiono wielką galę banderową oraz odczytano okolicznościowe rozkazy. W uroczystości z udziałem orkiestry reprezentacyjnej MW wziął udział dowódca 3. Flotylli Okrętów kmdr Mirosław Mordel, szef szkolenia Flotylli kmdr Kazimierz Pulkowski, dowódca Dywizjonu Okrętów Wsparcia kmdr Krzysztof Jasiński, a także załogi okrętów i zaproszeni goście.

W swoim przemówieniu kmdr Mirosław Mordel podkreślił trud włożony w działanie załóg obu okrętów w trudnej dziedzinie ratowania życia na morzu w ciągu ostatnich czterech dekad. ORP Piast wszedł do służby 26 stycznia 1974 roku, a ORP Lech 30 listopada tego samego roku. Pierwszy swój „chrzest bojowy” ORP Piast przeszedł niespełna miesiąc później. Było nim sprowadzenia z łowisk pod Labradorem (Kanada) uszkodzonej jednostki rybackiej. W 1977 roku ORP Lech holował barkę desantową do Iraku, a w 1978 r. uczestniczył w akcji ratowniczej dryfującej Barki B-10.

W latach 80-tych okręty wielokrotnie brały udział w ćwiczeniach bałtyckich flot państw Układu Warszawskiego oraz w dozorach bojowych. W roku 1983 ORP Lech brał udział w akcji ratowniczej na płonącym statku bandery fińskiej MS Alppila. Na początku lat 90-tych ORP Piast brał udział w operacji Pustynna Burza na Zatoce Perskiej gdzie przebywał przez okres 6 miesięcy w rejonie działań zbrojnych wchodząc w skład sił koalicyjnych. W roku 1992 ORP Lech wykonywał prace podwodne na kutrze Hel-128, a w 1993 roku na promie Heweliusz. W 1993 roku jako pierwszy okręt Marynarki Wojennej brał udział w międzynarodowych ćwiczeniach pod kryptonimem BALTOPS. W 1994 roku ORP „Lech” brał udział w ćwiczeniach PASSEX, COOPERATIVE VENTURE. W latach 1994-1995 ORP Lech wykonywał prace podwodne we współpracy z Petrobaltic. Rok 1996 to dla ORP Lech wydobycie elementów samolotu Mig-21bis, badanie zatopionego kutra WŁA-27. W 1997 roku ORP Lech prowadził prace na Śmigłowcu W3RM „Anakonda”, który spadł do Zatoki Gdańskiej w trakcie prowadzenia akcji ratowniczej. W marcu 1998 roku brał udział w ćwiczeniach Strong Resolve, które miały miejsce u wybrzeży Portugali we współdziałaniu z 15 innymi okrętami wojennymi ze Szwecji, Francji, Portugalii, Hiszpanii i Wielkiej Brytanii.

W ostatnich latach okręty brały udział w wielu ćwiczeniach krajowych i zagranicznych, między innymi SMER/MEDEX, CROWN EAGLE, BALTIC SAREX czy Noble Mariner oraz ćwiczeniach Marynarki Wojennej, takich jak: „Rekin” czy „Dragon”. W roku 2002 ORP Lech przyholował z Norwegii okręt podwodny typu Kobben, który jako źródło części zamiennych Marynarka Wojenna otrzymała wraz z czterema sprawnymi okrętami. (okręt ten stoi teraz wydokowany na Rondzie Bitwy pod Oliwą tuż przed Portem Wojennym w Gdyni. ORP Piast wykonywał również wiele prac na rzecz gospodarki narodowej i dziedzictwa kulturowego, jak chociażby wydobycie wraku kutra rybackiego CHY-8 i zabytkowych armat z XVII i XVIII wieku dla Centralnego Muzeum Morskiego. Przeprowadził również inspekcję wraków kutrów rybackich KOŁ-31 oraz USM-2 oraz zbadał wrak niemieckiego bombowca JUNKERS - 88.

W maju 2003 r. ORP „Lech” prowadził prace podwodne na Transportowcu Goya, a następnie w sierpniu tego samego roku wydobył wraku samolotu SU-22. W roku 2007 ORP „Lech” przeprowadził inspekcję wraku lotniskowca Graff Zeppelin, a w roku 2009 ORP Lech badał przyczyny i okoliczności katastrofy kutra WŁA – 127 oraz współpracował z Centralnym Muzeum Morskim w Gdańsku w pracach na Zbożowcu z XVII / XVIII wieku. W tym roku ORP Lech brał udział w największym na świecie ćwiczeniu w ratowaniu załóg okrętów podwodnych Dynamic Monarch 2014.

ORP Piast i ORP Lech to duże okręty ratownicze przystosowane do wykonywania zadań ratowniczych, w tym poszukiwania i ewakuacji rozbitków. Okręty mogą, samodzielnie i współdziałając z jednostkami nawodnymi i lotniczymi, udzielać pomocy innym statkom i okrętom w zakresie zwalczania przecieków, awarii systemu wodnego, holowania i ściągania z mielizny oraz walki z pożarami, a także w zakresie medycznym. Jednostki przystosowane są do zadań z zakresu patrolowania i kontroli statków w ramach blokad morskich, międzynarodowego embarga oraz na rzecz gospodarki morskiej. ORP Piast i ORP Lech prowadzą prace podwodne na głębokościach do 60 metrów, a przy wykorzystaniu mieszanek oddechowych - nawet do 100-120 metrów. Dzięki temu mogą udzielać pomocy zanurzonym okrętom podwodnym oraz wydobywać z dna morskiego przedmioty o masie do 7 ton. Posiadają ekologiczne systemy oczyszczania fekalii oraz obojętne dla środowiska systemy przeciwpożarowe.

Do swych działań okręty tego projektu wykorzystują zaawansowany system poszukiwania obiektów na dnie morza HOMAR-P, w tym sonary boczne (ACSON-100) i sonary holowane (KATRAN-100). Są wyposażone w urządzenia i systemy umożliwiające prowadzenie prac podwodnych do głębokości 60 m w sprzęcie powietrznym oraz do głębokości 100-120 m w sprzęcie mieszankowym. Okręty posiadają możliwość udzielania pomocy zatopionym okrętom podwodnym, zasilania ich w sprężone powietrze o wysokim (20 MPa), średnim (3 MPa) i niskim (1 MPa) ciśnieniu. Dodatkowo z dzwonu nurkowego istnieje możliwość krótkotrwałego zanurzenia do głębokości 120 m dwóch nurków wyposażonych w aparaty mieszankowe o półzamkniętym i otwartym obiegu czynnika oddechowego. Okręty są wyposażone w węże do prowadzenia wentylacji przedziałów okrętów podwodnych powietrzem oddechowym, napełniania ich zbiorników magazynowych, szasowania balastów. Dysponują także sprzętem umożliwiającym podłączenia narzędzi pneumatycznych oraz wykorzystanie pontonów wydobywczych o sile wyporu do 10 ton. Okręty posiadają także windę holowniczą typu „Norwinch” o uciągu 30 ton.

Systemy łączności zapewniają komunikację z dzwonem nurkowym, z nurkami nurkującymi z dzwonu i z burty, z nurkami w komorze dekompresyjnej. Systemy telewizyjne umożliwiają podgląd i rejestrację obrazu nurków w każdym przedziale komory dekompresyjnej, w dzwonie nurkowym oraz na stanowiskach pracy pod wodą.

Dowódcą ORP Piast jest kmdr por. Grzegorz Zięba, a ORP Lech - kmdr ppor. Robert Pełnikowski.

3 Flotylla Okrętów