Z historii stoczni i przemysłu okrętowego w Polsce. Budowa statków w latach 1963 - 1970. [Odcinek 11]

Po przybliżeniu pierwszej specjalności polskich stoczni w latach 1953 - 1962, którą były parowce (odcinki 7 do 9) w kolejnych odcinkach serii poświęconej narodzinom i historii przemysłu okrętowego w Polsce w latach 1945 - 2000, opowiadamy o latach 1963 - 1970, w których największe polskie stocznie produkowały już tylko statki motorowe.

Poprzedni odcinek: Budowa statków w latach 1963 - 1970. Stocznia Gdańska.

Stocznia Szczecińska

W 1962 r. rozpoczęto w Stoczni Szczecińskiej budowę trzech drobnicowców typu B49 o nośności 4500 ton. Oddawano je do służby w PLO w latach 1963 - 1964. W dłuższej już serii, liczącej 13 jednostek budowano w latach 1965 - 1967 kolejny drobnicowiec typu B455 o nośności 5990 ton. Wyposażony był w prototypowy silnik typu 7D55 wyprodukowany w Zakładach Przemysłu Metalowego H. Cegielski w Poznaniu. Prototypowy statek nazwano Kraków, a oprócz PŻM odbiorcą czterech jednostek z tej serii była Czechosłowacja. Warte podkreślenia jest to, że dokumentację projektową i konstrukcyjną opracowano w Szczecinie.

Szczeciński oddział CBKO nr 1 odniósł sukces w dziedzinie projektowania nowoczesnych masowców, z których pierwszy - typu B512 - zainaugurował prace na pochylni W2 nowoczesnego ośrodka "Wulkan". Urządzenia techniczne umożliwiały tam montaż elementów konstrukcyjnych o wadze do 100 ton w pobliżu pochylni. Zwodowany 6 stycznia 1964 r. kadłub masowca B512 otrzymał nazwę Kolejarz.

Rok 1962 był historycznym dla tej stoczni i z innego względu. Podjęto wtedy budowę okrętów pomocniczych dla marynarki wojennej ZSRR. Pierwszymi były warsztatowce o wyporności 2500 - 3000 ton typu OSKOL, określane też jako 300 [PM-20]. Dostosowano je do wykonywania remontów na morzu. W latach 1963 - 1964 oddano do służby 6 takich jednostek. Następne dwa, typu 301 T [PM-68] ukończono w 1965 r. Kontynuacją zamówienia były coraz bardziej skomplikowane okręty typu 303 [PM-25], których 4 przekazano w 1968 r. W 1968 r. rozpoczęto budowę większych warsztatowców o wyporności 5000/6000 ton, oznaczonych symbolem 304 [PM-9] AMUR. Do roku 1989 zbudowano ich 28.

Równolegle z budową warsztatowców, od 1963 r. Stocznia Szczecińska produkowała okręty oceanograficzne o wyporności 2670/3020 ton, oznaczone symbolem budowy 850 lub od nazwy prototypu - typem NIKOLAI ZUBOV. W okresie 1964 - 1967 zbudowano ich 11. Były one wykorzystywane do obsługi programu kosmicznego.

Następna seria jednostek specjalnych dla ZSRR, określana była jako statki naukowo-badawcze typu B88. Budowano je od 1966 r. dla Akademii Nauk ZSRR. Przeznaczone były do długotrwałych pobytów na oceanach, a ich nośność sięgała 988 ton. Prototypowy Passat ukończono w 1968 r. Pozostałych pięć statków z tej serii zdano w latach 1968 - 69. Następnie, typ ten zmodyfikowano i w 1971 r. przekazano trzy następne statki armatorowi.

Działalność Stoczni Szczecińskiej w latach sześćdziesiątych ub. wieku charakteryzowała się jednak produkcją serii (często do kilkunastu) drobnicowców. I tak w 1966 r. rozpoczęto budowę takich statków typu B445 (oraz odmian B474 i B478) o nośności 10 180 ton. Prototyp Mieszko I - był udanym statkiem i dlatego w okresie 1967-1975 zbudowano ich aż 18. Oprócz statków dla Polskich Linii Oceanicznych, 5 było zamówionych przez Indie, 3 przez Iran i 1 przez Chiny.

W 1967 r. kolejnym prototypem wprowadzonym do produkcji był drobnicowiec typu B446 o nośności 7000 ton, przeznaczony do obsługi portów na rzece św. Wawrzyńca i Wielkich Jeziorach. Prace przy prototypowej jednostce Zakopane ukończono w 1968 r. W okresie 1968 - 1971 zbudowano 8 takich statków (6 dla PLO i 2 dla Chin).

Ostatnie drobnicowce ze Stoczni Szczecińskiej w omawianym okresie to budowane od 1969 r. statki szkolno-towarowe typu B80 o nośności 4400/5500 ton. Były to uniwersalne jednostki przeznaczone do przyjmowania większych grup słuchaczy szkół morskich oraz do przewozu drobnicy. Pierwszy z nich ukończono w 1970 r. W sumie zbudowano 13 takich statków, a ich odbiorcami oprócz ZSRR (9 jednostek) była Polska (2 statki) oraz Bułgaria i Rumunia (po jednym).   

Ciąg dalszy – za tydzień

Dr Jerzy Litwin

Autor jest wybitnym polskim muzealnikiem i historykiem okrętownictwa, specjalistą historycznego budownictwa okrętowego i tradycyjnego szkutnictwa. Opublikował wiele prac poświęconych zagadnieniom morskim, muzealnym i modelarstwu. Od roku 2001 jest dyrektorem Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

***

Tekst i fotografie pochodzą z książki: „Polski przemysł okrętowy 1945 – 2000” wyd. przez Okrętownictwo i Żegluga Sp. z o.o. (TEMAT Sp. z o.o.).

© Copyright by TEMAT Sp. z o.o. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Materiał ten nie może być kopiowany, publikowany i rozprowadzany w żadnej formie bez zgody TEMAT Sp. z o.o.