Ochrona środowiska: Komisja proponuje wprowadzenie bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących złomowania statków

Komisja Europejska zaproponowała dziś wprowadzenie nowych przepisów mających zagwarantować, że europejskie statki będą poddawane recyklingowi jedynie w obiektach bezpiecznych dla pracowników i przyjaznych dla środowiska. Co roku recyklingowi w celu odzyskania złomu poddawanych jest ponad 1000 dużych statków handlowych, takich jak zbiornikowce i kontenerowce, ale wiele statków europejskich jest demontowanych w obiektach o niskich standardach na plażach południowej Azji. Obiekty te często nie dysponują środkami ochrony środowiska i bezpieczeństwa niezbędnymi dla zagospodarowania materiałów niebezpiecznych zawartych w statkach wycofanych z eksploatacji. Materiały te obejmują azbest, polichlorowane bifenyle (PCB), tributylocynę i osad olejowy. Wynikiem takiej sytuacji jest wysoka liczba wypadków, zagrożenie dla zdrowia pracowników i znaczne zanieczyszczenie środowiska. Komisarz ds. środowiska, Janez Potočnik, stwierdził: „Chociaż praktyki w sektorze recyklingu statków uległy poprawie, wiele obiektów nadal działa w niebezpiecznych i szkodliwych warunkach. Celem niniejszego wniosku jest zagwarantowanie recyklingu starych statków w sposób pozwalający na poszanowanie zdrowia pracowników i środowiska. Jest to wyraźny sygnał wzywający do szybkich inwestycji w modernizację obiektów recyklingu.” Komisarz Potočnik przedstawił rozporządzenie wraz z wiceprzewodniczącym Komisji odpowiedzialnym za transport, Siimem Kallasem. Nowe przepisy, które przyjmą postać rozporządzenia, przewidują system przeglądów, wydawania świadectw i zezwoleń dla dużych handlowych statków morskich pływających pod banderą państwa członkowskiego UE, który obejmie cały cykl ich życia od budowy po eksploatację i recykling. System opiera się na Międzynarodowej konwencji z Hong Kongu o bezpiecznym i ekologicznym recyklingu statków, przyjętej w 2009 r. Celem dzisiejszego wniosku jest szybkie wdrożenie postanowień konwencji bez konieczności oczekiwania na jej ratyfikację i wejście w życie, bowiem proces ten może zająć wiele lat. W celu przyspieszenia formalnego wejścia w życie konwencji, Komisja przedstawiła dziś również projekt decyzji zobowiązującej państwa członkowskie do jej ratyfikowania.
Zgodnie ze wspomnianym systemem dla statków europejskich należy sporządzić wykaz materiałów niebezpiecznych znajdujących się na ich pokładzie oraz złożyć wniosek o świadectwo inwentaryzacji. Zanim statek zostanie oddany do stoczni złomowej, należy zmniejszyć liczbę materiałów niebezpiecznych znajdujących się na jego pokładzie (w tym w pozostałościach ładunku, paliwie itd.). Stocznie złomowe będą musiały spełnić określone wymogi w zakresie ochrony środowiska i bezpieczeństwa w celu włączenia do wykazu autoryzowanych stoczni złomowych na całym świecie. Statki europejskie będą mogły być poddawane recyklingowi wyłącznie w stoczniach znajdujących się w tym wykazie. Niektóre wymogi, które muszą zostać spełnione przez stocznie złomowe, są bardziej rygorystyczne niż wymogi konwencji z Hong Kongu. Pozwolą one na lepszą identyfikowalność europejskich statków oraz zagwarantują gospodarowanie odpadami pochodzącymi z demontażu (oraz ewentualnymi materiałami niebezpiecznymi) w sposób bezpieczny dla środowiska. W celu zapewnienia przestrzegania przepisów rozporządzenia we wniosku wprowadzono wymóg, aby właściciele statków powiadamiali organy krajowe o zamiarze poddania statku recyklingowi. Dzięki porównaniu wykazu statków, którym wydano świadectwa inwentaryzacji z wykazem statków, które zostały poddane recyklingowi w upoważnionych obiektach, organy te będą mogły łatwiej rozpoznać przypadki nielegalnego recyklingu. Przewidziane w rozporządzeniu sankcje będą również bardziej szczegółowe i dokładne. Kolejne kroki
Wniosek Komisji zostanie teraz omówiony przez Radę i Parlament Europejski. Kontekst
Obecnie recykling statków reguluje rozporządzenie w sprawie przemieszczania odpadów, które zakazuje wywozu odpadów niebezpiecznych do krajów nienależących do OECD. Obowiązujące przepisy nie zostały jednak stworzone z myślą o statkach i często są obchodzone. Wynika to z braku odpowiednich możliwości przerobowych w zakresie recyklingu w krajach OECD. Równie trudne jest ustalenie, kiedy statek staje się odpadem, oraz które państwo dokonuje wywozu statku. Wniosek dąży do usunięcia luk w obowiązujących przepisach oraz do zezwolenia, przy zachowaniu rygorystycznych warunków, na recykling statków pływających pod banderami UE w krajach spoza OECD.
W 2009 r. ponad 90 proc. europejskich statków zostało zdemontowanych w stoczniach złomowych poza OECD. Warunki w niektórych z tych stoczni nie spełniały norm. Liczba europejskich statków wycofanych z eksploatacji jest duża: 17 proc. pojemności światowej jest zarejestrowana pod banderą UE. Dlatego poprawa praktyk w zakresie demontażu statków na świecie jest priorytetem dla UE.
Komisja, zaniepokojona negatywnymi skutkami recyklingu statków dla zdrowia ludzi i środowiska, przyjęła w dniu 19 listopada 2008 r. strategię UE dotyczącą lepszych warunków demontażu statków. W strategii zaproponowano szereg środków mających doprowadzić do jak najszybszej poprawy warunków recyklingu statków, nie czekając na wejście w życie konwencji z Hong Kongu. Dzisiejszy wniosek opiera się na ideach zawartych w tej strategii.
Aby konwencja z Hong Kongu weszła w życie, musi ją ratyfikować co najmniej 15 dużych państw bandery i państw prowadzących recykling. Państwa te powinny stanowić co najmniej 40 proc. światowej floty i odpowiadać za znaczną część (prawie 50 proc.) możliwości przerobowych w zakresie recyklingu na świecie. Dodatkowe informacje:
ec.europa.eu/environment/waste/ships/index.htm źródło: Komisja Europejska - Komunikat prasowy