Podatki marynarskie: Brazylia, a niejednolite stanowiska organów podatkowych w kwestii prawa do zastosowania ulgi abolicyjnej

Podatki marynarskie: Brazylia, a niejednolite stanowiska organów podatkowych w kwestii prawa do zastosowania ulgi abolicyjnej

Wstęp

 Niniejszy artykuł ma na celu zobrazowanie coraz poważniejszego problemu, który dotyczy zastosowania ulgi abolicyjnej przez polskie urzędy skarbowe względem marynarzy. Podkreślić należy, iż stanowisko Kancelarii w kwestii prawa do zastosowania ulgi abolicyjnej w odniesieniu do Brazylii (Guernsey, Norwegii w 2014 roku, Singapuru od 01.01.2015, Arabii Saudyjskiej, Kataru) jest w dalszym ciągu niezmienne, gdyż wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa. Niemniej jednak w dalszym ciągu niektóre organy podatkowe usiłują wbrew przepisom odmawiać niektórym marynarzom ulgi abolicyjnej. Co ciekawe te same organy podatkowe w Polsce stosują w bardzo różny sposób te same polskie przepisy dotyczące ulgi abolicyjnej względem różnych państw np. I US w Gdyni przyznaje ulgę abolicyjną w przypadku Norwegii nie warunkując tej decyzji od zapłaty podatku zagranicą, a w przypadku Brazylii ten sam urząd skarbowy odmawia ulgi abolicyjnej warunkując to prawo od zapłaty podatku zagranicą, co nie wynika z żadnych przepisów prawa podatkowego.

Przepisy krajowe, a dochody marynarza z Brazylii

Jak wskazywano we wcześniejszych publikacjach Polska nie zawarła z Brazylią umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania w związku z czym sytuację prawno-podatkową podatnika określają przepisy krajowe i zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia.

W tym wypadku obowiązek podatkowy przenosi się do Polski i zastosowanie znajduje metoda proporcjonalnego odliczenia w związku z czym do dochodu marynarza zastosowanie znajdują wszystkie regulacje wewnętrznego prawa, które stosuje się w przypadku zastosowania tego typu metody unikania podwójnego opodatkowania, w tym możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej.

W myśl art. 27 ust. 9 ww. ustawy, jeżeli podatnik, o którym mowa w art. 3 ust. 1, osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania nie stanowi o zastosowaniu metody określonej w ust. 8, lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym. Przepisy art. 11 ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

W przypadku podatnika, o którym mowa w art. 3 ust. 1, uzyskującego wyłącznie dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które nie są zwolnione od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania lub z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, zasady określone w ust. 9 stosuje się odpowiednio (art. 27 ust. 9a ww. ustawy).

Osoba, która zagranicą uzyskała dochody podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, ma obowiązek złożyć w Polsce roczne zeznanie podatkowe, nawet jeżeli w Polsce nie uzyskała żadnych dochodów.

Osoby, które za granicą uzyskały dochody m. in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją.

Na podstawie art. 27g ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podatnik podlegający obowiązkowi podatkowemu określonemu w art. 3 ust. 1, rozliczający na zasadach określonych w art. 27 ust. 9 albo 9a uzyskane w roku podatkowym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dochody:
1. ze źródeł, o których mowa w art. 12 ust. 1, art. 13, art. 14, lub
2. z praw majątkowych w zakresie praw autorskich i praw pokrewnych w rozumieniu odrębnych przepisów,
3. z wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej i publicystycznej, z wyjątkiem dochodów (przychodów) uzyskanych z tytułu korzystania z tych praw lub rozporządzania nimi
- ma prawo odliczyć od podatku dochodowego, obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, kwotę obliczoną zgodnie z ust. 2.

Zgodnie z art. 27g ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a (tj. metody proporcjonalnego odliczenia) a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8 (tj. metody wyłączenia z progresją).

Jeszcze raz trzeba podkreślić, iż możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej nie została uzależniona od tego, czy ww. dochody osiągnięte za granicą zostały opodatkowane w państwie źródła, tj. w państwie, w którym podatnik je uzyskuje. Nie ma też znaczenia, czy Polska zawarła czy nie zawarła z tym państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Najważniejsze jest to, czy dochody zagraniczne podlegają opodatkowaniu w Polsce przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego. Metoda ta ma również zastosowanie w przypadku, gdy z danym państwem Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Jak już wskazywano, omawianej ulgi nie stosuje się, gdy określone dochody uzyskane zostały w krajach na terytorium wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. raje podatkowe.

Reasumując, w Polsce zastosowanie znajdzie art. 27g u.p.d.o.f. przewidujący ulgę abolicyjną czyli będzie można pomniejszyć swój podatek o kwotę będącą różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją.

Różne stanowisko organów podatkowych- Brazylia, a ulga abolicyjna

Stanowisko polskich organów podatkowych, pomimo literalnego brzmienia przepisów jest różne.

Na Pomorzu prawo do ulgi abolicyjnej konsekwentnie kwestionują US w Pucku (co ciekawe US w Pucku w sprawie ulgi abolicyjnej w przypadku norweskich armatorów w 2014 zaczął od września tego roku, w niektórych sprawach, wydawać pozytywne decyzje, ale niestety nie we wszystkich) oraz I i II US w Gdyni, argumentując, iż podatnik nie ma prawa do ulgi abolicyjnej z uwagi na brak potwierdzenia zapłaty podatku za granicą. Niepokojące w tym zakresie jest również stanowisko Dyrektora Izby Skarbowej w Gdańsku, który to błędne stanowisko organów konsekwentnie podtrzymuje bez dokładnej analizy przepisów i pomijając interpretacje indywidualne prawa podatkowego w tym zakresie zapadłe w przypadku analogicznych stanów faktycznych u innych podatników. Taki stan rzeczy prowadzi do sytuacji, w której marynarz będzie mógł de facto chronić swój interes prawny dopiero w toku postępowania sądowo-administracyjnego tj. przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym.

Z kolei w Szczecinie prawo do ulgi abolicyjnej uzależnione jest od właściwości miejscowej Urzędu Skarbowego, bowiem I US w Szczecinie odmawia marynarzom prawa do ulgi abolicyjnej, natomiast II US w Szczecinie ulgę tą przyznaje. Co więcej, Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie działając jako organ merytoryczny mający ponownie rozpatrzyć sprawę niestety utrzymał w mocy błędną decyzję I US w Szczecinie.

Wszystkie ww. organy podatkowe kwestionują prawo podatnika do ulgi abolicyjnej z uwagi na brak zapłaty podatku w Brazylii, mimo iż orzecznictwo wyraźnie wskazuje, że nie jest to warunek konieczny zastosowania ulg abolicyjnej. Ponadto organy błędnie twierdzą, że tylko zapłata przez stronę podatku w Brazylii uprawiałaby ją do skorzystania z ulgi abolicyjnej bowiem jedynie w takiej sytuacji przychody byłyby rozliczone wg zasad określonych w art. 27 ust 9 u.p.d.o.f. – do którego jak stwierdził organ art. 27g wprost odsyła. Stanowisko organu w tym przedmiocie prawdopodobnie wynika z błędnego zinterpretowania polskich przepisów, bowiem w niniejszej sprawie znajduje zastosowanie ulga abolicyjna. Organy ponadto, zarzucają podatnikowi, powołanie się na literalne brzmienie przepisu art. 27g u.p.d.o.f. wskazując, że w ogóle metoda określona w art. 27 ust 9 u.p.d.o.f. nie została zastosowana bo w Brazylii dochody nie podlegały opodatkowaniu. Powyższe bezwzględnie wskazuje na rażące naruszenie prawa przez organ w zakresie zastosowania i wykładni przepisów u.p.d.o.f.

W tym miejscu należy wskazać na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 listopada 2010 r., w którym wskazuje się, iż określony w art. 4 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 25 lipca 2008 r., o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązek złożenia oświadczenia o wysokości zapłaconego podatku dotyczy tylko tych podatników którzy będąc obowiązani do jego zapłaty w państwie uzyskania dochodu - podatek ten faktycznie zapłacili. Jeżeli podatnik podatku dochodowego za granicą nie zapłacił bo nie ciążył na nim taki obowiązek, to wcale nie oznacza, że traci on uprawnienia z ustawy abolicyjnej, skoro takiego skutku ustawa ta nie przewidziała. To stanowisko zostało również wyrażone m.in. w uzasadnieniu do ustawy ratyfikującej regulacje wprowadzone względem Norwegii w 2014 roku oraz w licznych interpretacjach indywidualnych uzyskanych przez Kancelarię, które dotyczyły ulgi abolicyjnej w Polsce.

Co więcej, prawo do ulgi abolicyjnej w przypadku Brazylii przyznają podatnikom m.in. US w Gryfinie i US w Chorzowie.

Nie bez znaczenia pozostaje fakt, że ustawodawca wprowadzając ulgę abolicyjną dążył do zrównania metod opodatkowania, co w świetle prawa według podatnika właśnie wskazuje na konieczność zastosowania tej ulgi ze względu na cel, który przyświecał ustawodawcy wprowadzając te przepisy do polskiego porządku prawnego.

Podsumowanie

Stwierdzić należy, iż w oparciu o polskie przepisy prawa podatkowego marynarzom bezspornie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi abolicyjnej z uwagi na wykonywanie pracy najemnej na statku zarządzanym przez brazylijskie przedsiębiorstwo. Stanowisko organów, uzależniające prawo do zastosowania ulgi abolicyjnej od zapłaty podatku w Brazylii jest błędne i bezpośrednio zmierza do nakładania na podatnika podatku kierując się własnym uznaniem oraz niewiążącymi interpretacjami, a nie powszechnie obowiązującymi przepisami prawa. Taka praktyka organów jest o tyle niepokojąca, że organy podatkowe prezentują bardzo daleko idącą niekonsekwencję w zakresie stosowania przepisów dotyczących ulgi abolicyjnej, gdyż w wielu przypadkach ten sam organ przyznaje ulgę abolicyjną np. w odniesieniu do Norwegii w roku 2014, ale już w przypadku Brazylii jej odmawia uzależniając to prawo od nieistniającej w prawie podatkowym przesłanki tj. zapłaty podatku zagranicą.

Przez wzgląd na powyższe rekomenduje się osobom planującym złożyć wnioski o ograniczenie poboru zaliczek skorzystanie z profesjonalnej obsługi prawnej, gdyż nigdy nie wiadomo w jaki sposób, w odniesieniu do danej sprawy i danego Państwa, zachowa się organ podatkowy. Co więcej wnioski o ograniczenie poboru zaliczek, które miały być proste i łatwe w praktycznym ich zastosowaniu przysporzyły wielu komplikacji podatnikom i ich pełnomocnikom w roku 2014.

Można mieć tylko nadzieję, że na kanwie doświadczeń z 2014 roku organy podatkowe nie będą tak rygorystycznie podchodziły do ww. wniosków składanych w roku 2015, a wszelkie rozbieżności interpretacyjne zostaną ujednolicone, tak aby działania polskich organów podatkowych względem marynarz były zgodne z prawem podatkowym obowiązującym w Polsce.

http://www.kancelaria-gdynia.eu

https://www.facebook.com/Legal.Marine.Mateusz.Romowicz/timeline?ref=page_

Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.