Podatki marynarskie: Baliwat Guernsey od 01.01.2015 roku

Przez ostatnie lata Baliwat Guernsey był kwalifikowany przez polskie Ministerstwo Finansów jako „raj podatkowy”, czyli państwo stosujące szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych i prawnych. Z końcem kwietnia 2013 Guernsey zostało usunięte z listy państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową względem Polski w zakresie PIT i CIT.

Następnie zawarto umowę w sprawie unikania podwójnego opodatkowania niektórych kategorii osób fizycznych pomiędzy Rzeczpospolitą Polską, a Baliwatem Guernsey, która została podpisana w Londynie w dniu 8 października 2013 r.

Umowa ta zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2015 roku. W uzasadnieniu do projektu ustawy ratyfikacyjnej jako potrzebę i cel zawarcia ww. umowy wskazano na wprowadzenie efektywnych mechanizmów unikania podwójnego opodatkowania dochodów z pracy najemnej oraz emerytur i rent, uzyskiwanych przez osoby fizyczne pracujące w relacjach Polska – Guernsey, co również będzie wiązało się z poprawieniem wymiany informacji podatkowej pomiędzy administracjami podatkowymi stron umowy.

Sytuacja marynarzy przed kwietniem 2013

Z uwagi na fakt, iż zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych, które obowiązywało do kwietnia 2013 roku, Guernsey było określane jako „raj podatkowy”, dochody uzyskiwane przez polskich marynarzy z pracy najemnej na statkach eksploatowanych w komunikacji (transporcie) międzynarodowej przez przedsiębiorstwa z faktycznymi zarządami w Balwiacie Guernsey, były w pełni opodatkowane w Polsce – brak możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej.

Sytuacja marynarzy maj 2013- grudzień 2014 W okresie maj 2013-grudzień 2014 polscy marynarze mieli możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej w odniesieniu do dochodów uzyskanych z pracy najemnej na statkach eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwa z faktycznymi zarządami w Balwiacie Guernsey, gdyż jak wskazano wyżej Guersney zostało usunięte z listy państw stosujących szkodliwą konkurencję podatkową z Polską.

Przez wzgląd na powyższe zastosować można było przepisy zgodnie, z którymi tj. z art. 27 ust. 9 ustawy o PIT, jeżeli podatnik będący polskim rezydentem osiąga również dochody z tytułu działalności wykonywanej poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub ze źródeł przychodów znajdujących się poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z państwem, w którym dochody są osiągane, Rzeczpospolita Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody te łączy się z dochodami ze źródeł przychodów położonych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W tym przypadku od podatku obliczonego od łącznej sumy dochodów odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany w państwie obcym.

Osoby, które uzyskały zagranicą dochody m. in. z pracy bądź z prowadzenia działalności gospodarczej, podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, mają prawo do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją. Zgodnie z art. 27g ust. 2 ustawy o PIT odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z art. 27 ust. 9 albo 9a (tj. metody proporcjonalnego odliczenia) a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł, o których mowa w ust. 1, przy zastosowaniu do tych dochodów zasad określonych w art. 27 ust. 8 (tj. metody wyłączenia z progresją).

Możliwość skorzystania z ulgi abolicyjnej nie została uzależniona od tego, czy ww. dochody osiągnięte za granicą zostały opodatkowane w państwie źródła, tj. w państwie, w którym podatnik je uzyskuje. Nie ma też znaczenia, czy Polska zawarła czy nie zawarła z tym państwem umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Najważniejsze jest to, czy dochody zagraniczne podlegają opodatkowaniu w Polsce przy zastosowaniu metody odliczenia proporcjonalnego. Metoda ta ma również zastosowanie w przypadku, gdy z danym państwem Polska nie zawarła umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania.

Odliczenia nie stosuje się, jedynie w przypadku gdy określone dochody uzyskane zostały w krajach na terytorium wymienionych w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie określenia krajów i terytoriów stosujących szkodliwą konkurencję podatkową dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych, tzw. raje podatkowe. Baliwat Guernsey w okresie maj 2013-grudzień 2014 nie był już rozpoznawany przez polski system podatkowy jako „raj podatkowy” co skutkuje możliwością skorzystania z ww. ulgi abolicyjnej.

Niestety pomimo wyżej wskazanych regulacji niektóre polskie Urzędy Skarbowe próbują bezzasadnie, w pierwszej fazie postępowań, odmawiać ulgi abolicyjnej marynarzom uzyskującym dochody z ww. źródeł w okresie maj 2013 – październik 2014 np. II US w Gdyni.

Sytuacja marynarzy od 1 stycznia 2015 roku

W odniesieniu do dochodów z pracy najemnej nowa umowa pomiędzy Rzeczpospolitą Polską, a Baliwatem Guernsey, która zacznie obowiązywać od 01.01.2015 roku stanowi, iż uposażenia pracowników najemnych mających miejsce zamieszkania w jednym Państwie i zatrudnionych w drugim Państwie mogą być opodatkowane w tym drugim Państwie, m.in. w sytuacji, w której zatrudnienie trwa dłużej niż 183 dni w okresie 12 miesięcy rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym. Wynagrodzenie uzyskane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie w związku z wykonywaniem pracy na pokładzie statku morskiego lub statku powietrznego, eksploatowanego w transporcie międzynarodowym, może być opodatkowane na terytorium tej Umawiającej się Strony, na którym znajduje się miejsce faktycznego zarządu przedsiębiorstwa. Określenie „transport międzynarodowy” oznacza wszelki transport statkiem morskim lub statkiem powietrznym, eksploatowanym przez przedsiębiorstwo, którego faktyczny zarząd znajduje się na terytorium Umawiającej się Strony, z wyjątkiem przypadku, gdy taki statek morski lub statek powietrzny jest eksploatowany wyłącznie między miejscami położonymi na terytorium drugiej Umawiającej się Strony (art. 5 ust. 3 umowy).

Zgodnie z wewnętrznym prawem Guernsey podatek dochodowy zobowiązane są płacić wyłącznie osoby posiadające rezydencję podatkową w Baliwacie Guernsey. Rezydencja podatkowa jest ustalana w następujący sposób:
Osoba zostanie uznana za rezydenta w Guernsey w danym roku podatkowym, jeśli:
1) Spędzi 91 dni lub więcej w Guernsey w danym roku podatkowym lub
2) Spędzi 35 dnia lub więcej w Guernsey w danym roku podatkowym oraz w ciągu poprzednich 4 lat podatkowych, spędził 365 dni lub więcej w Guernsey.

Osoba zostanie uznana za rezydenta wyłącznie w Guernsey i konkretnym roku podatkowym jeśli:
1) Jest rezydentem podatkowym w Guernsey zgodnie z sekcją 1, w danym roku podatkowym, oraz
2) Nie jest rezydentem w żadnym innym kraju w danym roku podatkowym, oraz dla celów tego paragrafu, osoba będzie traktowana jako rezydent w każdym innym kraju w danym roku podatkowym tylko jeśli spędzi 91 dni lub więcej w tym kraju w danym roku podatkowym.

Przez wzgląd na powyższe polski marynarz niebędący rezydentem Guersney, który zagranicą (z Baliwatu Guernsey) uzyska dochody podlegające rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, ma obowiązek złożyć w Polsce roczne zeznanie podatkowe, nawet jeżeli w Polsce nie uzyska żadnych dochodów.

Polscy marynarze, którzy uzyskają dochody z pracy na rzecz armatora z faktycznym zarządem w Baliwacie Guernsey podlegające w Polsce rozliczeniu z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia, będą mieli prawo w roku 2015, do odliczenia od podatku dochodowego tzw. ulgi abolicyjnej, czyli kwoty stanowiącej różnicę pomiędzy podatkiem obliczonym z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem obliczonym według metody wyłączenia z progresją. Co ważne, dla możliwości zastosowania ulgi abolicyjnej w przypadku dochodów z ww. źródeł nie będzie miało znaczenia czy polski marynarzy opłaci jakikolwiek podatek w Baliwacie Guersney w roku podatkowym 2015.

Zaliczki

Powyższe regulacje rodzą obowiązek obliczania oraz wpłacania do Urzędu Skarbowego właściwego przez miejsce zamieszkania podatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczany od wynagrodzenia uzyskanego przez marynarza po najniższej stawce (tj. 18%) po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu, należnych diet, składek na ZUS, płatnych do 20 każdego kolejnego miesiąca po miesiącu, w którym podatnik otrzymał dochód, chyba że marynarz skorzysta od 01.01.2015 roku z możliwości złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek i uzyska w tym zakresie pozytywną decyzję ograniczającą pobór zaliczek w danym roku podatkowym do zera.

Zaliczki te polscy marynarze powinni również wpłacać m.in. w latach 2013 i 2014.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek

Na mocy art. 22 par. 2a ordynacji podatkowej istnieje możliwość złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych, który w roku 2014 przysporzył licznych problemów proceduralnych i interpretacyjnych polskim organom podatkowym. W przypadku ww. wniosków organy podatkowe w Polsce dopiero po kilku miesiącach przyjęły w roku 2014 w miarę jednolite stanowisko w kwestii ograniczania poboru zaliczek, co również może mieć miejsce w przypadku Guernsey, gdyż organy podatkowe w przypadku każdego z państw interpretują przepisy odrębnie, tak więc nie będą nawiązywały np. do przepisów dot. ulgi abolicyjnej w odniesieniu do Norwegii w 2014 roku. Szczególnej uwagi wymaga fakt, iż w wyniku złożenia ww. wniosku organy podatkowe wszczynają postępowania wyjaśniające za lata wcześniejsze względem marynarzy, którzy złożyli takie wnioski. Polscy marynarze składający ww. wnioski do właściwych dla siebie US powinni mieć ten fakt na uwadze i przed złożeniem wniosku o ograniczenie poboru zaliczek ustalić swoją sytuację podatkową w Polsce w latach wcześniejszych.

Omawiany wniosek pozwala marynarzom na niewpłacanie zaliczek na podatek, a jedynie zobowiązuje ich do prawidłowego rozliczenia zeznania podatkowego za dany rok tj. w przypadku Baliwatu Guersney za rok 2015 roku do 30 kwietnia 2016 roku. Sytuacja podatkowa polskich marynarzy zatrudnionych na statkach eksploatowanych przez podmioty z Baliwatu Guersney jest w sumie analogiczna do sytuacji polskich marynarzy zatrudnionych u norweskich armatorów w roku 2014 (statki NIS, inne zagraniczne bandery) i singapurskich armatorów od 01.01.2015 roku.

Podsumowanie

Reasumując, w przypadku wykonywania pracy najemnej na statkach eksploatowanych w komunikacji (transporcie) międzynarodowej (-ym) przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w Baliwacie Guernsey od 01 stycznia 2015 roku polski marynarz zobowiązany będzie zgłosić te dochody w polskim urzędzie skarbowym. Jednocześnie, na podstawie art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych marynarz będzie miał prawo skorzystać z ulgi abolicyjnej. Skorzystanie z ulgi abolicyjnej jest możliwe dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36), dlatego też polski marynarz może albo opłacać przez cały rok zaliczki albo złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na PIT w roku 2015.

Mateusz Romowicz

http://www.kancelaria-gdynia.eu

Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.

Fot.Portal Morski