Jak poinformowano w lutym br., brytyjska grupa Serco zakontraktowała w Damen Shipyards Group budowę silnego holownika specjalnie z myślą o obsłudze dwóch nowych lotniskowców Royal Navy w bazie Portsmouth Naval Base w ramach zlecenia na usługi holownicze i morskie z brytyjskiego Ministerstwa Obrony. Będzie to pierwszy tego typu holownik (rotor tug) pod brytyjską banderą. Polska stocznia nie ujawnia ostatecznego odbiorcy, ale jak dowiedział się Portal Morski, holownik ten budowany jest dla Damena w Gdańsku, przez powstałą w 1995 roku stocznię Safe Co. Ltd Sp. z o.o.
Jego wodowanie odbyło się 14 września. Holownik, budowany pod nadzorem Lloyd's Register, ma być dostarczony pod koniec tego roku przez Zakład Budowy Statków Safe, jako w pełni wyposażony. Nowy holownik SD Tempest, według informacji dostępnych w momencie, gdy grupa Serco ogłosiła jego zamówienie, ma być przez nią odebrany na początku 2017 roku.
Lotniskowce HMS Queen Elizabeth i HMS Prince Of Wales, z myślą o obsłudze których zamówiono holownik zwodowany w minionym tygodniu w Gdańsku, znajdują się obecnie w stadium budowy i wyposażania w Rosyth nad rzeką Forth w Szkocji. Pierwszy został zwodowany w lipcu 2014 roku i według planów ma być przekazany przez stocznię w lecie 2017 roku, a wprowadzony do służby w 2020. Drugi ma być wodowany w 2017 roku i przekazany przez stocznię w 2020.
Projekt holownika typu ART 80-32 (opracowany przez kanadyjskie biuro projektowo-konsultingowe Robert Allan) dostarczyła grupa Damen, a dokumentację roboczą (warsztatową) wykonało własne biuro konstrukcyjne Safe Co. Ltd.
Wodowanie holownika SD Tempest, przeprowadzone w minionym tygodniu z pomocą firmy Elpo specjalizującej się w przeładunkach i transporcie obiektów ciężkich i wielkogabarytowych, polegało na przesunięciu kadłuba ze stanowiska budowy przy nabrzeżu, którym dysponuje Safe (na terenie byłej Stoczni Gdańskiej) na barko-ponton, a potem - z niego na dok pływający użyczony przez firmę Alkor, w którym dokonano właściwego wodowania. SD Tempest jest czwartą w tym roku jednostką zwodowaną przez Safe. Wkrótce spodziewane jest kolejne wodowanie jednostki zbudowanej w stoczni Safe.
Jak zapewnia Serco, holownik typu Damen ART (Advanced Rotor Tug®) 80-32 charakteryzuje odpowiednia manewrowość, siła (uciąg na palu rzędu 80 ton) i holownicza uniwersalność - potrzebne dla obsługi nowych lotniskowców typu "Queen Elizabeth" - największych okrętów w historii Royal Navy. Holownik według standardowego projektu ART 80-32 charakteryzuje się maksymalnym uciągiem na palu do 84 T, długością 32,9 m, szerokością 13,2 m i łączną mocą napędu głównego 5295 kW oraz prędkością maksymalną 13,7 węzła.
Przypomnijmy, że część z wcześniejszych jednostek typu ART 80-32 powstało również w Gdańsku, w stoczni Safe. Zbudowano je w wersji z napędem hybrydowym i stały się one jednymi z kilku pierwszych w świecie holowników zbudowanych od podstaw jako jednostki z napędem głównym zasilanym także z baterii. Oba miały być zbudowane w Polsce jako w pełni wyposażone, "pod klucz", jednak tylko pierwszy z nich, RT Evolution, przeszedł na Zatoce Gdańskiej próby morskie i dotarł do Holandii o własnych siłach. Drugi, RT Emotion, nie w pełni wykończony, został z Gdańska wyholowany i wykończony oraz przekazany przez holenderską stocznię Damen'a.
Czytaj także: Stocznia Safe Ltd przekazała jeden z pierwszych w świecie holowników o napędzie hybrydowym oraz Statek jak toyota prius zwodowano w Gdyni
Obecnie budowany ART 80-32, docelowo dla firmy obsługującej bazy brytyjskiej marynarki, to jednostka z napędem spalinowo-elektrycznym, ale "klasyczna" - bez baterii, nie w wersji hybrydowej.
Zgodnie z opatentowaną koncepcją RotorTug®, na holowniku SD Tempest zastosowane są trzy pędniki azymutalne o jednakowych lub bardzo zbliżonych mocach - dwa pod kadłubem w części dziobowej (jak w holowniku ciągnikowym - tractor tug) i jeden w tylnej części (jak w holowniku tylnopędnikowym - ASD). Każdy z pędników napędzany jest oddzielnym silnikiem.
Serco zleciło szereg modyfikacji standardowego projektu autorstwa kanadyjskiego biura projektowo-konsultingowego Robert Allan, przystosowujących holownik do obsługi dużych lotniskowców. Wśród specjalnych cech holownika SD Tempest znajdzie się rufowa wciągarka holownicza z podwójnym bębnem oraz składany maszt dla bezpiecznej pracy holownika przy burcie lotniskowca pod nawisami pokładu lotniczego.
Ponadto, jak to już bywało wcześniej w przypadku holowników budowanych przez Damen dla Serco, także i budowany w Gdańsku SD Tempest wyposażony zostanie w dziobowe i rufowe odbijacze oraz odbojnice burtowe z szarego tworzywa, dopasowanego kolorem do malowania okrętów Royal Navy, co pozwoli uchronić je przed czarnymi śladami pozostawianymi przez odbijacze z typowego czarnego materiału elastomerowego lub kauczukowego.
ART 80-32 w wersji dla Serco wyposażony został także w pędniki ze śrubami nastawnymi, w przeciwieństwie do wcześniejszych jednostek z tego typoszeregu, zaopatrzonych w śruby o stałym skoku.
Serco dostarcza szeroki zakres usług portowych i morskich dla brytyjskiego Ministerstwa Obrony, bazując w Portsmouth, Devonport, Greenock, Faslane i Kyle of Lochalsh. Obejmują one utrzymywanie małych promów osobowych, usługi holownicze, zapewnienia bezpieczeństwa nuklearnego dla Royal Navy i wizytujących brytyjskie porty zagranicznych okrętów podwodnych i nawodnych; zwalczanie rozlewów olejowych, eksploatację statków zabezpieczenia poligonów morskich, transferu pilotów, dostawy i odbioru paliwa, wody, ścieków na/z jednostek pływających, eksploatacji jednostek pływających wspierających szkolenia nurków (łącznie z urządzeniami dekompresyjnymi i usługami medyczno-ratowniczymi), etc.
Serco, ze 115 jednostkami pływającymi, jest operatorem największej flotylli pod brytyjską banderą. Wśród tych 115 holowników i innego rodzaju jednostek, aż 31 dostarczył Damen. Nie wszystkie zostały jednak zbudowane w holenderskich stoczniach Damena.
Stocznie w Polsce już niejednokrotnie dostarczały częściowo wyposażone kadłuby, a także (rzadziej) w pełni wyposażone jednostki zakontraktowane przez Serco w grupie Damen. Naliczyliśmy takich gotowych jednostek pływających i kadłubów aż 21. Były wśród nich m.in. dostarczone przez stocznię Crist częściowo wyposażone kadłuby 29-metrowych holowników SD Bountiful, SD Dependable, SD Reliable i SD Resourceful wprowadzonych do eksploatacji w latach 2009-2010 czy nieduże, 21-metrowe, w pełni wyposażone holowniki SD Christina, SD Deborah, SD Eileen i SD Suzanne przekazane w roku 2010 przez stocznię Damen Shipyards Gdynia. Ponadto gotowe jednostki lub częściowo wyposażone kadłuby takich jednostek pływających, jak: holowniki, barki do przewozu i magazynowania produktów naftowych lub barki - zbiornikowce na wodę, statki robocze / użytkowe i zaopatrzeniowe z takich stoczni, jak Magra, Stocznia Północna, Damen Shipyards Koźle, Safe Co. Ltd., Stocznia Tczew i Crist.
Piotr B. Stareńczak
Rys.: Damen; Fot.: Wikimedia Commons, Piotr B. Stareńczak; Fot.: Safe
Holownik projektu ART 80-32 w akcji:
Prezentacja koncepcji holownika trójpędnikowego RotorTug
Znane dane holownika projektu ART 80-32 SD Tempest:
stoczniowy nr budowy 571739
nr IMO 9803637
państwo bandery Wielka Brytania
stocznia wykonawcza Safe Co Ltd Sp z o.o.
stocznia kontraktująca Scheepswerf Damen Hardinxveld B.V., Hardinxveld-Giessendam
położenie stępki 19.05.2016
wodowanie 09.2016
spodziewane przekazanie armatorowi przez stocznię kontraktującą styczeń 2017
spodziewane przekazanie przez stocznię wykonawczą koniec roku 2016
armator Serco Ltd, Wielka Brytania
armator zarejestrowany SD Marine Services Ltd, Wielka Brytania
długość całkowita 32,90 m
szerokość konstrukcyjna 12,60 m
wysokość boczna 4,80 m
tonaż pojemnościowy brutto 495
tonaż pojemnościowy netto 148
tonaż skompensowany brutto 2155 CGT
uciąg na palu 80,00 T
napęd spalinowo-elektryczny
łączna moc napędu głównego 5295 kW (7200 KM) MCR / 4500 kW (6117 KM) CSR
silniki napędu głównego 3 × Caterpillar 3512C-HD, czterosuwowe, w układzie V, 12-cylindrowe o mocy 1765 kW (2400 KM) MCR przy 1800 obr./min.
prędkość maksymalna 13,5 węzła
prędkość eksploatacyjna 12,0 węzła
klasyfikacja Lloyd's Register
Holownik projektu ART 80-32 - charakterystyka podstawowa
(na przykładzie jednostki RT Evolution, wersja hybrid; niektóre parametry techniczne oraz wyposażenie SD Tempest, w szczegółach dotąd nie ujawnione, może się nieznacznie różnić od RT Evolution):
główne zadania holownik portowy i terminalowy
klasyfikacja Lloyds Register
notacja klasy + 100A1 Tug, [+] LMC, UMS, IWS
długość całkowita 31,95 m
szerokość całkowita 12,60 m
wysokość boczna 4,82 m
zanurzenie maks. 6,25 m
wyporność (LSW) 598 t
pojemność zbiorników:
- paliwowych 204,6 m³
- na wodę słodką 32.80 m³
- na olej smarny dla silników spalinowych 2,40 m³
- na olej smarny dla przekładni "Z" pędników 2,40 m³
- na olej hydrauliki siłowej 3,10 m³
- na olej zużyty 5,40 m³
- ... i innych przestrzeni pustych 34,00 m³
- na wody zaolejone 4,60 m³
- na ścieki 8,80 m³
maksymalny uciąg na palu 80,0 T
maksymalna prędkość eksploatacyjna 12,5 węzłów
silniki napędu głównego 3 × Caterpillar 3512C TA/HD+
łączna moc napędu głównego 5395 kW (7095 KM) @ 1800 obr./min.
pędniki 3 × Schottel SRP3000FP ze śrubami o stałym skoku o średnicy 2300 mm w dyszach SDN55
sprzęgło 3 × Twin Disc MCD 3000-3 LD
silniki elektryczne 3 × Teco Westinghouse 500kW, 60Hz
pomocniczy zespół prądotwórczy 1 × Caterpillar C18 TA (1 × 575 kVA, 50 Hz, 230/400V AC)
pomocniczy zespół prądotwórczy 1 × Caterpillar C9 TA (1 × 250 kVA, 50 Hz, 230/400V AC)
baterie 1 ×Corvus Lithium Polymer 78 kWh
pompy paliwowe Azcue, 30 m³/h @ 3 bar
separator Alfa Laval, MAB104, 1m³/hr
kotwice 2 × 360 kg HHP AC-14
łańcuch kotwiczny 22 mm, 165 m
wciągarka kotwiczna DMT, kombinowana z dziobową wciągarką holowniczą, uciąg 2-5 T, prędkość wybierania 0-9 m/min.
wciągarka holownicza dziobowa DMT, ATW-E22K2-300kN, jednobębnowa (capacity @ 1st layer 30 t at 0-15m/min / 10 t at 0-45 m/min; wire cap 250 m, ø 70 mm, and 220 m, ø 88 mm; siła trzymania 225 T)
wciągarka holownicza rufowa DMT, SHW-E300KN, jednobębnowa (capacity @ 1st layer 30 t at 0-15 m/min / 10 t at 0-45 m/min; wire cap 250 m, ø 70 mm, and 220 m, ø 88 mm; holding force - siła trzymania 225 t)
ogrzewane i klimatyzowane pomieszczenia dla sześciu osób (dwie kabiny jednoosobowe i dwie dwuosobowe; kuchnia / mesa i pomieszczenia sanitarne)
urządzenia nawigacyjne i komunikacyjne (wyposażenie komunikacyjne wg standardu GMDSS A1): kompas magnetyczny 1 × Alphabinnacle H; kompas GPS 1 × Alphatron GPS compass; radar morski 1 × JRC, JMA-5312-6; radar śródlądowy 1 × JRC, JMA-610-7; GPS 1 × JRC, JLR-7800; AIS 1 × JRC, JHS-183; EPIRB 1 × McMurdo E5; SART 2 × McMurdo S4; alarm wachtowy / BNWAS 1 × Alphatron; autopilot 1 × Alphatron, Alpaseapilot MFC; wskaźnik obrotu 1 × Alphaturn MF; ECDIS 1 × Alphachart T ECDIS; echosonda 1 × JRC, JFE-380/25; log prędkości 1 × JRC, JLN-205; radiotelefony UKF 3 × Thrane & Thrane, Sailor, RT6222; radiotelefony przenośne VHF 2 × Sailor, SP3520; odbiornik Navtex 1 × JRC, NCR-333; LRIT / Inmarsat C 1 × Thrane & Thrane, Sailor 6130 Mini-C LRIT; PABX 1 × Alphatron, Alphaconnect; CCTV 1 × Alphatron; sensor wiatru 1 × Alphatron, Alphawind MF; radio przenośne VBS 1 × Motorola; szperacze (reflektory) 2 × Francis, L380RC 1000W.
