Strażnik przetrwania

Jakich okrętów potrzeba polskiej flocie wojennej? Jakie funkcje powinna spełniać Marynarka Wojenna? Odpowiedzi na te pytania szukamy w rozmowie z wybitnym znawcą tematu dr. hab. Krzysztofem Kubiakiem z Akademii Marynarki Wojennej z Gdyni.

- Jak pan ocenia obecną sytuację Marynarki Wojennej RP?

- Nazwanie jej niekorzystną byłoby eufemizmem. Możemy mówić po prostu o degradacji Marynarki Wojennej. Przy obecnym poziomie budżetowania, od kilku lat, mamy do czynienia z procesem zwijania sił morskich. Jeśli to się nie zmieni, proces ten będzie nieodwracalny.

- W swoich publikacjach, m.in. w najnowszej książce „Przemoc na oceanach. Współczesne piractwo i terroryzm morski”, pokazuje pan jednak drogę wyjścia. Proponuje pan mianowicie, aby przynajmniej na kilka najbliższych lat, podstawowym typem okrętu polskiej floty wojennej stały się duże okręty patrolowe. Jak pan sobie wyobraża takie jednostki?

- Chciałbym najpierw podkreślić, że nie jest to rozwiązanie doskonałe i docelowe. Ale gwarantuje zachowanie tego, co jest dla sił morskich najważniejsze, czyli opływania, zaznajomienia z żywiołem morskim i przede wszystkim szkolenia kadr, bo największą wartością każdej floty są ludzie. Popatrzmy na obecne zagrożenia na morzu. Współczesne floty prowadzą raczej działania o charakterze policyjnym: antypirackim czy antyterrorystycznym, a nie typowe działania bojowe. Większość flot nie dysponuje przy tym, w wystarczającej liczbie, jednostkami o dużej dzielności morskiej, a jednocześnie na tyle tanimi w budowie i eksploatacji, że mogłyby być utrzymywane przez cały czas w oddalonych rejonach patrolowania. Proponuję koncepcję zakładającą, że taki „okręt strażniczy”, czy też duża jednostka patrolowa mogłaby się stać swoistym wkładem, by nie powiedzieć specjalnością Polski, w rozmaitych działaniach koalicyjnych prowadzonych na wodach odległych. I tak jak korwety, które podczas drugiej wojny światowej wygrały bitwę o Atlantyk, były wzorowane na wielorybniczych jednostkach łowczych tak, w mojej koncepcji, podstawą kadłubową dla okrętu patrolowego, mógłby być rybacki trawler przetwórnia. Te statki były budowane seryjnie przez polskie stocznie jeszcze kilkanaście lat temu. Mamy więc odpowiednie doświadczenie w ich tworzeniu. Okręt jaki proponuję, mógłby mieć w granicach 100 metrów długości i około 3 tysięcy ton wyporności. Za wzór może tu posłużyć trawler przetwórnia typu B-672. Na jego kadłubie trzeba by umieścić uzbrojenie, które mogłoby być obsługiwane przez stosunkowo nieliczną załogę. Uzbrojenie musiałoby być wszechstronne, ale lekkie, właściwie jedynie do obrony własnej. Najważniejsza jednak byłaby duża dzielność morska i autonomiczność pływania.

- Mówi pan o wszechstronnym uzbrojeniu. Ale zwykle tak jest, że jak okręt jest do wszystkiego, to okazuje się do niczego.

- Koncepcja jednostki podporządkowana jest zadaniu, jakie ma wykonywać, czyli patrolowaniu na dalekich akwenach, w oderwaniu od własnej bazy, w zespołach sojuszniczych. Aby taki okręt mógł skutecznie działać, musi być nasycony przede wszystkim kompatybilnymi z sojusznikami środkami łączności i transmisji danych, a żeby był skutecznym „strażnikiem” - adekwatnymi do potrzeb środkami obserwacji. To jest najważniejsze. Biorąc zaś pod uwagę charakter przeciwnika, na tym okręcie nie są potrzebne rakiety o zasięgu powiedzmy 250 mil morskich. Doświadczenie wskazuje, że okręt strażniczy powinien umieć przeciwdziałać atakom szybkich łodzi motorowych, być może atakom płetwonurków, być może powinien mieć pewne możliwości w zwalczaniu celów powietrznych, bo organizacje niepaństwowe (np. Tamilskie Tygrysy) tworzyły również namiastki lotnictwa. Jeżeli zaszłaby taka potrzeba, okręt patrolowy mógłby prowadzić ochronę typowych okrętów bojowych na kotwicowiskach, redach, ale również w czasie przejścia morzem, jako „pierwsza rubież” obrony przed zagrożeniami asymetrycznymi. Nie miałby jednak możliwości zwalczania klasycznych okrętów nawodnych czy podwodnych lub celów powietrznych. To nie miałby być bojowy wóz piechoty, ale raczej dobrze wyposażony samochód policyjny.