Autostrada wodna na Wiśle. Tradycje flisackie są kultywowane

Podkarpacki Ulanów, leżący w widłach Tanwi i Sanu, będącego dopływem Wisły, przez wieki był dużym ośrodkiem flisackim i szkutniczym. Ulanowscy flisacy spławiali Wisłą do Gdańska tratwy zbite z sosnowych, świerkowych, jodłowych lub dębowych bali oraz galary, dubasy i inne statki rzeczne, wypełnione zbożem czy towarami leśnymi.

Od roku 1991 tradycje flisackie kultywuje Bractwo Miłośników Ziemi Ulanowskiej, organizujące m.in. rejzy, czyli turystyczne spływy tratew rzekami, w tym - Wisłą do Gdańska. Współcześni flisacy, tak jak ich przodkowie, zabierają na drogę chleb flisacki, zwany też chrupackim.

Na czas spławów tratew i statków Wisłą, trwających od czterech do sześciu tygodni, flisacy, zwani niegdyś orylami, zaopatrywać się musieli w bibirę, czyli prowiant. Żywili się kulaszem, będącym kaszą gotowaną razem z ziemniakami i skwarkami; grochem ze słoniną; kluskami orylskimi, przygotowywanymi z ciasta z mąki żytniej i pszennej, jajek, wody i soli oraz barszczem flisackim.

Potrawy te gotowano w kociołkach zawieszonych nad paleniskiem z kamieni ułożonych na trawie. Ale najważniejszym produktem spożywczym pozostawał chleb. Przed rejsami wypiekały go flisakom przede wszystkim żony retmanów, dowodzących flisackimi załogami. Zajmowały się także tym ich matki, żony, siostry i córki.

Chleb chrupacki zachowywał długo przydatność do spożycia, choć w dawnych wiekach nie znano jeszcze chemicznych konserwantów. W Ulanowie udało się odtworzyć jego recepturę, pochodzącą z XIX stulecia. Nie ma jednak przekazów, które wskazywałyby dokładnie, od kiedy chleb flisacki pojawił się na tratwach jako podstawa wyżywienia ich załóg. Wiadomo tylko, że flisacy zabierali go na tratwy zarówno przed ponad 150 laty, jak i do połowy ubiegłego stulecia, gdy zakończyły się spławy tratew do Gdańska.

Czytaj więcej >>>