Podatki marynarskie: Singapur od 01.01.2015 roku

Wstęp

Rok 2014 dla marynarzy zatrudnionych na pokładzie statków eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej przez podmioty z faktycznymi zarządami w Singapurze jest bezpieczny podatkowo przez wzgląd na fakt, iż do tych marynarzy znajdzie zastosowanie metoda wyłączenia z progresją skutkująca brakiem obowiązku podatkowego w Polsce i brakiem obowiązku złożenia PIT w Polsce o ile marynarz nie osiągnie równolegle dochodu w Polsce bądź dochodu podlegającego w Polsce opodatkowaniu. 

Tak korzystna sytuacja podatkowa dla polskich marynarzy w ww. modelu zatrudnienia utrzymywała się również w latach wcześniejszych. Niestety, jak już wskazywano we wcześniejszych artykułach, w dniu 04 listopada 2012 r. pomiędzy Rzeczpospolitą Polską, a Singapurem została zawarta nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania zmieniająca sytuację podatkową marynarzy.

Ratyfikacja omawianej umowy międzynarodowej nastąpiła w dniu 06 lutego 2014, tak więc przepisy zawarte w tej umowie znajdą zastosowanie w stosunku do polskich marynarzy od 01 stycznia 2015 r.

Co się zmieni dla polskich marynarzy w 2015 roku?

Nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania z Singapurem stanowi, że wynagrodzenie uzyskiwane z pracy najemnej na pokładzie statku eksploatowanego w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwo umawiającego się państwa podlega opodatkowaniu tylko w tym państwie. Jednakże jeżeli takie wynagrodzenie jest uzyskiwane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w drugim umawiającym się państwie, wówczas może ono także być opodatkowane w drugim państwie.

Natomiast w myśl art. 22 ust 1a jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę Polsce osiąga dochód, który zgodnie z postanowieniami niniejszej umowy może być opodatkowany w Singapurze, Polska zezwoli na odliczenie od podatku od dochodu tej osoby kwoty równej podatkowi zapłaconemu w Singapurze. Jednakże, takie odliczenie nie może przekroczyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która przypada na dochód  lub zyski uzyskane w Singapurze. Korzystna dla marynarzy metoda zwolnienia została zastąpiona znacznie mniej korzystną metodą proporcjonalnego odliczenia.

Zgodnie z projektem ustawy ratyfikującej omawianą umowę (druk 1291) wprowadzono zastosowanie metody zaliczenia proporcjonalnego dla wszystkich kategorii dochodów. Metoda proporcjonalnego zaliczenia polega na tym, że podatek zapłacony od dochodu osiągniętego za granicą jest zaliczany na poczet podatku należnego w kraju rezydencji podatkowej, obliczonego od całości dochodów w takiej proporcji, w jakiej dochód ze źródeł zagranicznych pozostaje w stosunku do całości dochodu podatnika. Ustalenie wysokości podatku w takim przypadku składa się z trzech etapów. Na początku zsumowaniu podlegają dochody osiągnięte przez podatnika ze źródeł przychodów położonych na terytorium Polski z dochodami ze źródeł przychodów położonych poza terytorium Polski. Następnie od sumy tak obliczonych dochodów oblicza się podatek dochodowy według skali określonej w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. W trzecim etapie od wyżej obliczonego podatku odejmuje się kwotę podatku równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu w obcym państwie. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć części podatku, która proporcjonalnie przypada na dochody osiągnięte ze źródeł położonych poza terytorium Polski w stosunku do wszystkich opodatkowanych dochodów podatnika. Zmiana metody wynika z szeregu rozwiązań funkcjonujących w prawie wewnętrznym Singapuru, mogących stanowić podstawę do uchylania się od opodatkowania przez polskich rezydentów. Metoda odliczenia proporcjonalnego gwarantuje pełniejszą kontrolę nad dochodami polskich podatników osiągniętymi za granicą, a jednocześnie w pełni usuwa podwójne opodatkowanie dochodów.

Zaliczki

Powyższe rodzi obowiązek obliczania oraz wpłacania do Urzędu Skarbowego właściwego przez miejsce zamieszkania podatnika zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych obliczany od wynagrodzenia uzyskanego przez marynarza po najniższej stawce (tj. 18%) po odliczeniu kosztów uzyskania przychodu, należnych diet, składek na ZUS, płatnych do 20 każdego kolejnego miesiąca po miesiącu, w którym podatnik otrzymał dochód, chyba że marynarz skorzysta z możliwości złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek i uzyska w tym zakresie pozytywną decyzję ograniczającą pobór zaliczek w danym roku podatkowym do zera.

Ulga abolicyjna

W odniesieniu do dochodów uzyskiwanych w roku 2015 przez polskich marynarzy od singapurskich armatorów znajdzie zastosowanie art. 27g ustawy o PIT przewidujący ulgę abolicyjną co umożliwi obniżenie podatku o kwotę będącą różnicą pomiędzy podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia a podatkiem wyliczonym przy zastosowaniu metody wyłączenia z progresją. Finalnie nie będzie podatku do zapłaty ani w Polsce ani w Singapurze o ile marynarz nie osiągnie dochodu w Polsce, jednakże będzie trzeba albo wpłacać zaliczki na podatek oraz złożyć zeznanie podatkowe za dany rok, co zamrożeniem środków finansowych przez ponad roku, bowiem od każdego przelewu otrzymanego od pracodawcy należy uiścić zaliczkę na podatek rzędu 18% (po obniżeniu jej o przysługujące odliczenia), natomiast zwrot pieniędzy może nastąpić po złożeniu zeznania podatkowego (do 30 kwietnia następnego roku) albo złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek wraz ze stosownymi dokumentami.

Wniosek o ograniczenie poboru zaliczek

Na mocy art. 22 par. 2a Ordynacji podatkowej istnieje możliwość złożenia wniosku o ograniczenie poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Wniosek ten pozwala marynarzom na niewpłacanie zaliczek na podatek, a jedynie zobowiązuje ich do prawidłowego rozliczenia zeznania podatkowego za dany rok tj. w przypadku Singapuru za rok 2015 roku do 30 kwietnia 2016 roku. Sytuacja podatkowa polskich marynarzy zatrudnionych na statkach eksploatowanych przez podmioty z Singapuru od 01.01.2015 r. będzie analogiczna do sytuacji polskich marynarzy zatrudnionych u norweskich armatorów w roku 2014 (statki NIS, inne zagraniczne bandery). W przypadku tych wniosków organy podatkowe w Polsce dopiero po kilku miesiącach przyjęły w miarę jednolite stanowisko w kwestii ograniczania poboru zaliczek, co również może mieć miejsce w przypadku Singapuru, gdyż pomimo tożsamych zasad ograniczania poboru zaliczek organy podatkowe próbują inaczej interpretować przepisy podatkowe np. względem Arabii Saudyjskiej lub Guernsey. Co więcej uwagi wymaga fakt, iż w wyniku złożenia ww. wniosku organy podatkowe m.in. US w Wejherowie, I US w Gdyni, I US w Szczecinie wszczęły postępowania wyjaśniające względem marynarzy za lata wcześniejsze. Polscy marynarze składający wnioski do właściwych dla siebie US powinni mieć ten fakt na uwadze. Rekomenduje się weryfikację sytuacji podatkowej marynarza planującego złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek w latach wcześniejszych przed złożeniem ww. wniosku w celu uprządkowania jego sytuacji podatkowej i uniknięcia ewentualnych ryzyk podatkowych w Polsce.

Cel nowej umowy z Singapurem

Zasadniczą przesłanką ww. nowej umowy jest wzmocnienie współpracy między Polską i Singapurem w celu ograniczenia unikania opodatkowania i tym samym ograniczenia skali nadużyć podatkowych. Umowa dotyczy podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku dochodowego od osób fizycznych uczestniczących w dwustronnych stosunkach polsko-singapurskich a przepisy nowej umowy odnosić się będą także do organów polskiej administracji podatkowej stosujących postanowienia przedmiotowej umowy.

Jak już wskazano w stosunku do wszystkich kategorii dochodów, których dotyczy umowa, stosowana będzie metoda zaliczenia proporcjonalnego. Zmiana metody naliczania podatków, w stosunku do poprzednio obowiązującej metody wyłączenia z progresją, wynika z rozwiązań stosowanych w Singapurze, które mogłyby być podstawą do uchylania się od opodatkowania polskich rezydentów. Metoda odliczenia proporcjonalnego gwarantuje pełniejszą kontrolę nad dochodami uzyskanymi za granicą przez polskich podatników i usuwa podwójne opodatkowanie dochodów.

Wymiana informacji

Co więcej, należy wskazać, że nowa umowa zawiera rozszerzone przepisy regulujące wymianę informacji podatkowych, zbieżne ze wspomnianą Modelową Konwencją OECD, tj. pełną klauzulę wymiany informacji, co jest zbieżne z polityką zarówno Ministerstwa Finansów jak i OECD. W nowej umowie w art. 25 rozszerzono brzmienie art. 27 obecnie obowiązującej Umowy o postanowienia zbieżne z treścią art. 26 ust. 4 i 5 Modelowej Konwencji OECD, tj. zamieszczenie w nowej umowie tzw. pełnej klauzuli wymiany informacji zbieżne jest z polityką Ministerstwa Finansów oraz OECD w zakresie wymiany informacji. Przedmiotowe postanowienia stanowią, iż jeżeli Umawiające się Państwo występuje o informację zgodnie z niniejszym artykułem, drugie Umawiające się Państwo użyje środków służących zbieraniu informacji, nawet jeżeli to drugie państwo nie potrzebuje tej informacji dla własnych celów podatkowych. Wymóg, o którym mowa w zdaniu poprzednim podlega ograniczeniom, o których mowa w ust. 3 art. 25 nowej Umowy, lecz w żadnym przypadku takie ograniczenia nie mogą być rozumiane jako zezwalające Umawiającemu się Państwu na odmowę dostarczenia informacji jedynie dlatego, że nie ma ono wewnętrznego interesu w odniesieniu do takiej informacji. Przez wzgląd na powyższy zapis polskie organy podatkowe będą miały znacznie ułatwione zadanie jeśli chodzi o poszukiwanie nieujawnionych przez polskich podatników źródeł dochodów w Singapurze.

Podsumowanie

Reasumując, na kanwie powyższych rozważań należy wskazać, że w przypadku wykonywania pracy najemnej na statkach eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwo z faktycznym zarządem w Singapurze od 01 stycznia 2015 roku, polski marynarz zobowiązany będzie zgłosić te dochody w polskim urzędzie skarbowym. Jednocześnie, na podstawie art. 27g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatnik ma prawo skorzystać z ulgi abolicyjnej. Skorzystanie z ulgi abolicyjnej jest możliwe dopiero w rocznym zeznaniu podatkowym (PIT-36), dlatego też polski marynarz może albo opłacać przez cały rok zaliczki albo złożyć wniosek o ograniczenie poboru zaliczek na PIT. 

Przez wzgląd na doświadczenia z przepisami dotyczącymi Norwegii w 2014 roku w kwestii ograniczenia poboru zaliczek i pomimo licznych komplikacji w pierwszej fazie stosowania tych przepisów uznać należy, iż złożenie wniosku o ograniczenie poboru zaliczek w przypadku dochodów z Singapuru w 2015 roku jest jak najbardziej zasadne.

http://www.kancelaria-gdynia.eu

Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.