Dlaczego pomorskie organy podatkowe usiłują bezzasadnie odmawiać polskim marynarzom pracującym dla norweskich armatorów ulgi abolicyjnej?

Dlaczego pomorskie organy podatkowe usiłują bezzasadnie odmawiać polskim marynarzom pracującym dla norweskich armatorów ulgi abolicyjnej?

Wstęp
Kwestia zmian obowiązujących od 01.01.2014 roku w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską, a Norwegią, była wielokrotnie opisywana przez autora niniejszego artykułu. W oparciu o znowelizowany art. 14 ust. 3 Konwencji, Norwegii stwierdzić, należy, iż Norwegii będzie przysługiwało prawo do opodatkowania polskich marynarzy zatrudnionych na statkach zarejestrowanych w Norwegii pod banderą NOR lub operujących na szelfie norweskim. Jednakże na podstawie dodanego do Konwencji art. 22 ust. 1 lit. d), brak opodatkowania dochodów polskich marynarzy w Norwegii będzie upoważniał stronę polską do zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania na metodę proporcjonalnego zaliczenia. Wymieniona wyżej zmiana metody mogłaby powodować faktyczny obowiązek opodatkowania dochodów polskich marynarzy w Polsce, gdyby nie ulga podatkowa przyznana polskim rezydentom w polskim prawie wewnętrznym (art. 27g ust. 2 ustawy o PDOF), która w przypadku polskich marynarzy zatrudnionych na statkach norweskich, wyeliminuje obowiązek opodatkowania ich dochodów w Polsce.

W niedawno opublikowanych artkułach sygnalizowano również problemy z urzędami skarbowymi w Gdyni, w Gdańsku, w Wejherowie, w Pucku i w Pruszczu Gdańskim, które najwyraźniej nie wiedzą jak działać w oparciu o nowe przepisy regulujące kwestie podatków marynarskich, które dotyczą kwestii unikania podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską, a Norwegią. Organy te w dalszym ciągu uporczywie i niezgodnie z przepisami ordynacji podatkowej wzywają marynarzy do przedstawiania najprzeróżniejszych dokumentów, które nawet nie istnieją np. urzędowego potwierdzenia faktycznego zarządu armatora statku (US w Pucku) lub wbrew wszelkim przepisom, modelowej Konwencji OECD oraz licznym orzeczeniom organów podatkowych próbują wykazywać, iż znaczenie ma shipowner, czyli właściciel statku, a nie podmiot faktycznie go eksploatujący (np. I US w Gdyni). Powyższe praktyki organów podatkowych stały się przedmiotem sygnalizacji tego problemu do Izby Skarbowej w Gdańsku, która na dzień dzisiejszy nie podjęła żadnych działań w tym względzie.

Negatywna i zarazem błędna decyzja I Urzędu Skarbowego w Gdyni dotycząca odmowy ograniczenia poboru zaliczek
Niestety dnia 10.04.2014 roku zapadła jedna z pierwszych decyzji organów podatkowych na Pomorzu (I US w Gdyni), która jest niekorzystna dla polskich marynarzy pracujących u norweskich armatorów w roku 2014. W ww. decyzji organ podatkowy, całkowicie bezzasadnie, odmówił ograniczenia poboru zaliczek marynarzowi zatrudnionemu na statku, który jest zarejestrowany w innym rejestrze niż NOR i eksploatowany w komunikacji międzynarodowej przez przedsiębiorstwo z faktycznym (rzeczywistym) w Norwegii, uznając, iż polskim marynarzom w takiej sytuacji nie należy się ulga abolicyjna (!?). Taka decyzja, jeśli ostałaby się w obrocie prawnym, prowadziłaby do opodatkowania polskich marynarzy zatrudnionych, w ww. modelu, u norweskich armatorów od 01.01.2014 roku w Polsce bez możliwości skorzystania z ulgi abolicyjnej.

Organ podatkowy w ww. decyzji, w sprzeczności z obowiązującym prawem, błędnie zinterpretował przepisy prawa dotyczące zastosowania ulgi abolicyjnej (wskazanej w art. 27g updof) myląc ją chociażby z abolicją podatkową ustanowioną w ustawie o szczególnych rozwiązaniach dla podatników uzyskujących niektóre przychody poza terytorium RP zwaną powszechnie ustawą abolicyjną.

Podkreślić należy, iż ww. abolicja podatkowa dotyczyła lat 2002-2007, co uniemożliwia zastosowanie jej przepisów oraz wydanych na jej podstawie interpretacji/wyroków do sytuacji prawnej osób osiągających dochody po ww. latach.

Ww. ustawa w art. 14 wprowadziła do updof art. 27g mający zastosowanie do dochodów z zagranicy osiąganych przez osoby fizyczne począwszy od 01.01.2008 roku. Fakt, że ustawa ta wprowadza przepis powszechnie nazywany „ulgą abolicyjną” do updof nie stanowi, że od roku 2008 orzecznictwo dotyczące lat wcześniejszych znajduje swoje merytoryczne zastosowanie do nowych przepisów updof.

Stanowisko urzędu skarbowego opiera się na błędnie zinterpretowanych przepisach i nieaktualnych interpretacjach podatkowych oraz orzeczeniach sądów administracyjnych, które nie stanowią źródeł prawa w polskim systemie prawnym. Ww. stanowisko zakłada, że ulga abolicyjna przysługuje podatnikowi o ile podatek został zapłacony w Norwegii. Idąc tym tokiem rozumowania należałoby uznać, że nawet przy zastosowaniu metody proporcjonalnego odliczenia (czy w umowie, czy w przypadku braku umowy) ulga abolicyjna nie przysługuje żadnemu podatnikowi, bez względu na to skąd (z jakiego Państwa) uzyskuje on dochód, co jest oczywiście niezgodne z wyżej omówionymi przepisami powszechnie obowiązującego prawa. Organ podatkowy próbuje błędnie ustalać zasady opodatkowania polskich marynarzy w Polsce w oparciu o interpretacje i błędne linie orzecznicze naruszający tym samym zamknięty katalog źródeł prawa, który wynika wprost z przepisów Konstytucji. Jedynym źródłem ulgi, obowiązku podatkowego w Polsce etc. może być ustawa.

Dlaczego powyższe stanowisko organu podatkowego w Gdyni jest błędne?
Odpowiedź na to pytanie daje wprost Rządowy projekt ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii zmieniającego Konwencję między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Norwegii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzoną w Warszawie dnia 9 września 2009 r., podpisanego w Oslo dnia 5 lipca 2012 r. z dnia 15 października 2012 r. (RPU VII, poz. 818). 

Reasumując powyższą charakterystykę zapisów Protokołu należy podkreślić, iż aby dokonać oceny skutków wejścia powyższego Protokołu w życie na obowiązki podatkowe polskich marynarzy uzyskujących dochody w relacjach polsko-norweskich, należy odnieść się zarówno do uregulowań zawartych w zapisach Konwencji i Protokołu, jak i do norm prawnych wyrażonych w zapisach polskiego i norweskiego prawa wewnętrznego. W świetle znowelizowanego art. 14 ust. 3 Konwencji, Norwegii będzie przysługiwało prawo do opodatkowania polskich marynarzy zatrudnionych na statkach zarejestrowanych w Norwegii. Jednakże na podstawie dodanego do Konwencji art. 22 ust. 1 lit. d), brak opodatkowania dochodów polskich marynarzy w Norwegii będzie upoważniał stronę polską do zmiany metody unikania podwójnego opodatkowania na metodę proporcjonalnego zaliczenia. Wymieniona wyżej zmiana metody mogłaby powodować obowiązek opodatkowania dochodów polskich marynarzy w Polsce, gdyby nie ulga podatkowa przyznana polskim rezydentom w polskim prawie wewnętrznym (art. 27g ust. 2 ustawy o PDOF), która w przypadku polskich marynarzy zatrudnionych na statkach norweskich, wyeliminuje obowiązek opodatkowania ich dochodów w Polsce. Konsekwencją stosowania powyższego przepisu jest to, iż mimo zamiany metody unikania podwójnego opodatkowania na metodę proporcjonalnego zaliczenia, faktyczne opodatkowanie polskich rezydentów jest zrównane z sytuacją, gdy zastosowanie znajduje metoda wyłączenia z progresją. W efekcie zastosowania powyższej ulgi, dochody marynarzy posiadających miejsce zamieszkania w Polsce, które zostały uzyskane z tytułu pracy na pokładach statków eksploatowanych przez norweskie przedsiębiorstwo, nie będą podlegały opodatkowaniu w Polsce niezależnie od tego, czy Norwegia będzie opodatkowywała takie dochody, czy też nie.

Ponadto, należy wskazać, iż Kancelaria jest w posiadaniu ponad 25 pozytywnych decyzji z całej Polski (m.in. z Warszawy, z Koszalina, ze Stargardu Szczecińskiego, z Płocka, ze Szczecinka, ze Zgierza, z Kołobrzegu, z Częstochowie, z Chorzowa, z Człuchowa, z Bartoszyc, z Konina, ze Świnoujścia, z Mińska Mazowieckiego, z Suwałk) dotyczących ograniczenia poboru zaliczek w odniesieniu do polskich marynarzy zatrudnionych na statkach u armatorów norweskich dokładnie w takim samym modelu. 

Przez wzgląd na powyższe całkowicie niezrozumiałe jest stanowisko I Urzędu Skarbowego w Gdyni, które nie dość, że jest niezgodne z przepisami polskiego prawa podatkowego, z wyżej przytoczonym uzasadnieniem, to jeszcze, jak widać z wyżej wskazanych decyzji, z jednolitą interpretacją ww. przepisów przez inne organy podatkowe w całej Polsce.

Wnioski
Brak reakcji ze strony podatników na ewentualne dalsze negatywne decyzje ze strony pomorskich organów w zakresie odmowy ograniczenia poboru zaliczek w ww. sprawach może doprowadzić do kuriozalnej sytuacji, w której przepisy prawa tego samego podatkowego będą zupełnie inaczej stosowane na Pomorzu, a zupełnie inaczej w całej Polsce, co jest oczywiście niezgodne z Konstytucją RP. Kancelaria w tym względzie wyśle sygnalizację do Prezesa Rady Ministrów, Ministra Finansów oraz Rzecznika Praw obywatelskich.

Rekomenduje się, aby każdy marynarz, który otrzyma negatywną dla siebie decyzję w zakresie ograniczenia poboru zaliczek powinien ją niezwłocznie zaskarżyć, gdyż w innym przypadku będzie zmuszony płacić podatki w Polsce pracując u norweskiego armatora na statkach eksploatowanych w komunikacji międzynarodowej, które będą zarejestrowane pod banderami innymi niż NOR. Co najgorsze dopiero po uregulowaniu zaliczek i podatku będzie mógł starać się odzyskać zapłacony podatek w Polsce, wykazując, iż organ błędnie zinterpretował przepisy prawa podatkowego. 

Powyższa rekomendacja dotyczy również tych osób, którym zostaną wydane negatywne decyzje w ww. zakresie przez wzgląd na faktyczny (rzeczywisty) zarząd właściciela statku, a nie podmiotu, który faktycznie eksploatuje statek.

Osoby, które na dzień dzisiejszy nie złożyły jeszcze wniosków o ograniczenie poboru zaliczek powinny je niezwłocznie złożyć, gdyż w innym przypadku mogą mieć problemy ze zwrotem zapłaconych zaliczek ww. modelu zatrudnienia.
 

Mateusz Romowicz

http://www.kancelaria-gdynia.eu

Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Radcy Prawnego Legal Consulting - Mateusz Romowicz.